كتاب الخمس (للشيخ الأنصاري)
| نام کتاب | کتاب الخمس |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | مجمع الفکر الاسلامی، کمیته تحقیق تراث شیخ اعظم (گردآورنده)
انصاری، مرتضی بن محمدامین (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | المؤتمر العالمي بمناسبة الذکری المئوية الثانية لميلاد الشيخ الأعظم الأنصاري، الأمانة العامة |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1415 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE330AUTOMATIONCODE |
مؤلف
كتاب الخمس تألیف شيخ مرتضى انصارى از بزرگان فقهاى شيعه و متوفاى سال 1281 هجرى قمرى.
شيوه نگارش
شيخ انصارى در اين كتاب با استدلال به قرآن، احاديث معتبر اهل بيت عليهم‌السلام، عقل و اجماع و به شيوه خاص خود در طرح مباحث دقيق علمى و استدلال به نظرات فقهاى بزرگ شيعه و طرح ادله آنها به بررسى مسائل باب خمس پرداخته است.
ويژگيهاى كتاب
اين كتاب شرحى مزجى بر كتاب الخمس از كتاب «ارشاد الاذهان الى احكام الايمان» نوشته علامه حلى قدس‌سره الشريف مى‌باشد.
كتاب ارشاد الاذهان يك دوره فقه فتوايى مختصر و موجز از كتاب طهارت تا كتاب ديات مى‌باشد و در آن از استدلالهاى متعارف اثرى ديده نمى‌شود.
كتاب ارشاد از منابع مهم فقه شيعه مى‌باشد و فقهاى بزرگى بعد از نگارش بر آن شرح و حاشيه نوشته‌اند مانند شهيد اول، شهيد ثانى، محقق اردبيلى، محقق سبزوارى، فخر المحققين، محقق ثانى، ابن فهد حلى و شيخ مرتضى انصارى.
مباحث كتاب
اين كتاب در سه بخش است:
بخش اول شرح كتاب ارشاد الاذهان است كه شامل موارد وجوب خمس مى‌شود مانند: غنائم جنگى، معدن، گنج، غواصى، اضافه بر خرج سال، زمينى كه ذى آنرا مى‌خرد، مال حلال مخلوط به حرام.
بخش دوم طرح يكسرى مباحثى مستقل از سوى شيخ انصارى است كه مربوط به بحث خمس مى‌شود. وى 32 مسئله را مطرح كرده است.
اين بخش، بيشتر كتاب را به خود اختصاص داده است.
بخش سوم نيز طرح مباحثى در باب انفال است وى پنج مسئله را مطرح نموده است.
تحقيق
اين كتاب توسط كنگره شيخ انصارى تحقيق و چاپ شده است.
معرفى كتاب
آقا بزرگ تهرانى صاحب كتاب ارزشمند الذريعة إلى تصانيف الشيعه در جلد 7 ص 256 مى‌فرمايد: «كتاب الخمس، الاستدلالى، المبسوط، للشيخ الانصارى، الشيخ المرتضى، ابن المولى محمد امين، الدزفولى، التسترى، النجفى، المولود (1214) و المتوفى (1281) طبع بعنوان ملحقات المكاسب مكررا و هو شرح لكتاب الخمس من ارشاد الاذهان للعلامة الحلى يعنى كتاب خمس، كتاب استدلالى، گسترده و نوشته شيخ مرتضى انصارى فرزند مولى محمد امين دزفولى شوشترى نجفى، متولد سال 1214 هجرى قمرى و متوفاى سال 1281 هجرى قمرى مى‌باشد. اين كتاب در پايان كتاب مكاسب بارها به چاپ رسيده است. اين كتاب شرح كتاب خمس كتاب ارشاد الاذهان علامه حلى مى‌باشد.
نسخه‌هاى خطى
- نسخه خطى كتاب‌خانه ملك در شهر مقدس قم به شماره 6089
- تصوير اين نسخه در كتاب‌خانه آستان قدس رضوى نيز موجود مى‌باشد.
- اين نسخه در 110 صفحه و به همراه كتاب صوم و زكات شيخ انصارى آمده است.
- اين نسخه از روى نسخه اصل نوشته شده است.
- نويسنده اين نسخه شخصى به نام مصطفى فرزند معصوم حسينى مازندرانى و در نجف اشرف در تاريخ 15 ربيع‌الاول سال 1285 هجرى قمرى بوده است.
- نسخه‌اى در كتاب‌خانه فيضيه قم.
- اين نسخه در 114 صفحه و به همراه كتاب زكات و صوم شيخ انصارى است.
- تاريخ نگارش اين نسخه پنجم جمادى الثانى سال 1286 هجرى قمرى است.
- نسخه چاپ سنگى سال 1298 هجرى قمرى به همراه كتاب الطهارة شيخ انصارى.
- نسخه چاپ سنگى ديگر در سال 1304 هجرى قمرى به همراه كتاب الطهارة شيخ انصارى.