دراسات أصولية في القرآن الكريم
| نام کتاب | دراسات اصولیه فی القرآن الکریم |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | حفناوی، محمد ابراهیم (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 69/5 /ح7د4 |
| موضوع | قرآن - احکام و قوانین
قرآن - علوم قرآنی |
| ناشر | مکتبة و مطبعة الاشعاع الفنية |
| مکان نشر | اسکندریه - مصر |
| سال نشر | 1422 هـ.ق یا 2002 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3038AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
دراسات اصولية في القرآن الكريم تألیف دكتر محمد ابراهيم الحفناوى
نويسندۀ يكى از شخصيت‌هاى علمى مصر است كه رياست دانشكده اصول فقه دانشگاه شريعت و قانون، شهر طنطاو را بر عهده دارد علاوه بر اينكه در دانشكده فوق تدريس مى‌نمايند.
عنوان كتاب «دراسات اصولية فى القرآن الكريم» است كه دربارۀ بعضى از موضوعات مهم علوم قرآن همچون:اعجاز، نسخ، تواتر قراءآت و مباحث الفاظ، بحث نموده است.
با توجه به عنوان كتاب به دست مى‌آيد كه روش ارائه مطالب به صورت روش اصولى(استدلالى) است و مؤلف سعى نموده پس از طرح موضوع ابتدا توضيح مختصرى پيرامون آن ارائه سپس اقوال مختلف را همراه با ادلۀ آنها ذكر نمايد.
ساختار
كتاب داراى يك مقدمه و هفت باب و يك خاتمه مى‌باشد و مجموعا شامل 27 فصل است كه مطالب فصول آن به شرح ذيل است:
باب اول:دربارۀ ثبوت قرآن
شامل 7 فصل:
فصل اول:پيرامون متواتر بودن قرآن
فصل دوم: ترتيب آيات و سوره‌هاى قرآن
فصل سوم:آيا در قرآن الفاظ غير عربى وجود دارد؟
فصل چهارم:بحث ترجمۀ قرآن.
فصل پنجم:حجيت قرآن
فصل ششم:غاية و هدف نهايى از بحث در قرآن
فصل هفتم:دربارۀ خواص قرآن
باب دوم:دربارۀ احكامى كه قرآن آنها را بيان كرده، اين باب شامل 4 فصل است:
فصل اول:احكام وارده در قرآن
فصل دوم:چگونگى بيان علت حكم در قرآن
فصل سوم:روش قرآن در بيان احكام
فصل چهارم:روش استخراج احكام از قرآن
باب سوم:مباحث الفاظ
-اين باب داراى چهار فصل مى‌باشد:
فصل اول:اقسام لفظ به اعتبار معنايى كه براى آن وضع شده
فصل دوم:اقسام لفظ به اعتبار معنايى كه در آن استعمال شده.
فصل سوم:دربارۀ لفظ به اعتبار ظاهر و مخفى بودن معناى آن
فصل چهارم:دربارۀ كيفيت دلالت لفظ بر معنى
باب چهارم:دربارۀ نسخ
اين باب شامل 3 فصل است:
فصل اول:دربارۀ مدلول نسخ و اقوال علماء در اين باره
فصل دوم:دربارۀ انواع نسخ
فصل سوم:چگونگى شناخت نسخ
باب پنجم:رابطۀ بين قرآن و سنت
-اين باب داراى 2 فصل است
فصل اول:پيامبر(ص)چه مقدار از قرآن را بيان كرده؟
فصل دوم:انواع بيان
باب ششم:دربارۀ مكى و مدنى
اين باب شامل 7 فصل است:
فصل اول: تعريف مكى و مدنى
فصل دوم:راههاى شناخت مكى و مدنى
فصل سوم:خصوصيتهاى هر كدام از سوره‌هاى مكى و مدنى
فصل چهارم:بيان هركدام از سوره‌هاى مكى و مدنى
فصل پنجم: تنزلات قرآن
فصل ششم:دربارۀ تنجيم قرآن
فصل هفتم:اولين و آخرين آيه‌اى كه نازل شده
ويژگى‌ها
اين كتاب داراى ويژگى‌هايى است كه به برخى از آنها اشاره مى‌شود:
- روش ارائه مطالب كتاب بصورت استدلالى است بدين معنى كه پس از طرح موضوع بحث، نظرات مختلف همراه با ادلۀ آنها توضيح داده شده آنگاه به نقد و بررسى مى‌پردازد-گاهى از اوقات بصورت اشكال و جواب مسائل را مطرح مى‌نمايد
- براى توضيح بيشتر مطالب، سعى شده است كه از آيات قرآن شاهد مثال آورده شود
- بعضى از مسائل كه مربوط به علوم قرآن نيست ولى در متن كتاب به آن اشاره شد. در پاورقى شرح داده شد.مانند تعريف دور و تسلسل و...
- لغات مشكل در متن، شرح آنها در پاورقى آمده
- فصل اول از باب چهارم:بحث نسخ-در اين مبحث 5 نظريه دربارۀ نسخ ذكر.ادلۀ آنها همراه با جواب آنها را توضيح مى‌دهد در ادامه آياتى را كه ادعاى نسخ در آنها شده را به ترتيب سوره‌ها بيان و جواب
مدعيان را مى‌دهد(20 مورد را ذكر مى‌نمايد).
- باب ششم-فصل اول-پس از تعريف مكى و مدنى، فوائد علم به مكى و مدنى را بيان مى‌نمايند
- باب اول-فصل چهارم.پيرامون ترجمه قرآن.در اين فصل انواع ترجمه‌ها را ذكر و اثبات مى‌كنند كه ترجمۀ قرآن به زبان ديگر غير ممكن است.
- باب دوم.فصل چهارم.در اين فصل راههاى استخراج احكام شرعيه از قرآن شرح داده شده
- باب دوم: فصل سوم.در اين فصل روش قرآن در بيان احكام ذكر شده است.روشهايى كه بواسطۀ آنها تكاليف الهى براى بندگان ملزم مى‌شود مانند صيغۀ امر-يا لفظ كتب و...
همانگونه كه در ابتدا ذكر شد كتاب داراى ويژگيهاى فراوانى است كه به برخى از آنها اشاره گرديد.و نظر به همين ويژگى‌هاست كه مى‌توان اذعان نمود كه اين كتاب، بعد از دو كتاب ارزشمند البرهان و الاتقان، قرار دارد. لذا مناسب است كه در صورت امكان به زبان فارسى ترجمه گردد.
نسخه‌شناسى
اين كتاب يك جلد و به زبان عربى است و داراى 487 صفحه است كه مشخصات آن به شرح ذيل است:
- كاغذ:اعلاء
- نوع چاپ:كامپيوترى
- جلد: گالينگور
- نوبت چاپ:اول
- تاريخ انتشار:1422 هجرى-قمرى
- ناشر:مكتبة و مطبعة الاشعاع الفنية، مصر.
- داراى دو فهرست اجمالى و تفصيلى.
پیوندها
مطالعه کتاب دراسات اصولیه فی القرآن الکریم در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور