جمع بين حكم واقعى و ظاهرى
عنوان اصلى اين مسئله در كتب قدما، جواز عقلى تعبدبه خبر واحد بود، اما از زمان مرحوم وحيد بهبهانى به جمع بين حكم واقعى و ظاهرى تغيير عنوان داد. اعتقاد به حجيت خبر واحد و ديگر احكام ظاهرى با سه مشكل روبهرو است: 1. محذور ملاكى كه عبارت است از تزاحم بين ملاكات حكم(مصلحت و مفسده)، چرا كه اگر حكم واقعى، حرمت باشد و حكم ظاهرى وجوب، لازم مىآيد كه مصلحت و مفسده با يكديگر جمع شوند. 2. محذور خطابى كه منظور از آن، اجتماع مثلين يا ضدين است، چون در فرض موافقت حكم ظاهرى و واقعى، دو حكم متماثل بر يك موضوع وارد شده و در صورت عدم توافق، دو حكم متضاد در يك موضوع جمع مىشوند.
محذور مبدئى كه به اشكال در مبادى احكام؛ يعنى حب و بغض مولى، باز مىگردد كه امر و نهى بر اساس آن به وجود مىآيد. در صورت توافق حكم ظاهرى و واقعى، مشكل جمع شدن دو اراده بر يك چيز و در صورت عدم توافق، مشكل جمع بين حب و بغض به وجود مىآيد.
نويسنده، بعد از طرح مسئله، به شكلى كه گذشت، پاسخهاى محققين علم اصول را به حل اين مشكل با توضيح و تحليل عرضه مىكند.