مقالات حول مباحث الألفاظ
| نام کتاب | مقالات حول مباحث الألفاظ |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | مباحث الفاظ |
| پدیدآورندگان | بهبهانی، علی (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 164 /ب9م7 |
| موضوع | اصول فقه شیعه - قرن 14
مباحث الفاظ |
| ناشر | مکتبة البوذرجمهري (المصطفوي) |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE13949AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«مقالات حول مباحث الالفاظ»، از جمله تأليفات ارزش‌مند علامه محقق، آیت‌الله حاج سيد على آقا بهبهانى، به زبان عربى است كه در آن، مطالب مهمى از بحث الفاظ را به رشته تحرير درآورده است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و پنج مقصد است.
گزارش محتوا
در مقدمه، چهارده مبحث مطرح شده است؛ مباحثى از قبيل فن مستقل نبودن اصول فقه، متصف شدن لفظ به كليت و جزئيت به اعتبار معنايش، وضع، دلالت و...
در مقصد اول، مبحث اوامر و در مقصد دوم، مبحث نواهى و در مقصد سوم، مبحث مفاهيم و در مقصد چهارم، مبحث عام و خاص و در مقصد پنجم، مبحث مطلق و مقيد مطرح شده است.
نمونه‌اى از كار مؤلف:
بحث دلالت الفاظ، از جمله مباحثى است كه به‌صورت قريب به اتفاق در همه كتاب‌هاى اصولى، به‌صورت گسترده‌اى درباره آن بحث شده است و هريك از اصوليين در اين زمينه رأى و نظر خود را بيان نموده است. آیت‌الله حاج سيد على آقا بهبهانى بعد از تعريف معناى دلالت مبنى بر اينكه اگر نسبت به امرى علم پيدا كرديم، ذهن به فهميدن مطلب ديگرى كشيده شود، راجع به اين موضوع اين‌گونه مى‌نويسد:
دلالت بر دو گونه است: 1. ذاتى؛ 2. وضعى.
اگر دلالت ذاتى، از راه نظر و تعقل حاصل شود، به آن دلالت عقلى گفته مى‌شود و در غير اين صورت به آن دلالت طبعى اطلاق مى‌گردد، بنابراين دلالت بر سه قسم است: عقلى، طبعى و وضعى.
علت نام‌گذارى دو دلالت عقلى و طبعى به اين نام، بدين علت است كه هر دو حاسه عاقله و طبع توانايى ادراك امور ذاتى را بالاستقلال دارا مى‌باشند و اين، بر خلاف دلالت جعلى(وضعى) است كه ادراك آن نياز به تعليم و تعلم دارد.
نويسنده، در ادامه، مى‌افزايد: لازم به ذكر است كه دلالت وضعيه لفظيه، تابع اراده متكلم مى‌باشد، چرا كه دلالت يك لفظ بر يك معنى، فرع وجود عليت بين طرفين يا اشتراك آن دو در علت است، لذا دلالت، در دلالت «انية» و «لمية» و دليل، در دليل«انى» و «لمى» منحصر گرديده است و مجرد وضع يك لفظ براى يك معنا، نه باعث مى‌شود كه موضوع، علت براى موضوع‌له باشد و نه معلول آن و نه مشترك با آن در علت، پس به‌تنهايى موجب علم و دلالت نمى‌گردد و تنها باعث خطور و حضور در ذهن مى‌شود و عليت، فقط بين لفظ موضوع صادر شده از متكلم عارف به وضع، در مقام افاده و بين مراد وى ثابت مى‌باشد؛ چون در اين‌صورت، لفظ، از اراده متكلم منبعث مى‌گردد؛ به‌گونه انبعاث معلول از علت خويش، پس با آن لفظ، بر اراده متكلم استدلال مى‌شود؛ به‌گونه استدلال با معلول بر علتش و پس از دلالت بر مراد متكلم، در مرحله دوم، بر واقع دلالت مى‌كند اگر گوينده، معصوم يا مطلب بديهى و متكلم صادق باشد؛ چون در اين‌صورت، بين واقع و مراد متكلم، تلازم وجود دارد، پس مدلول اوليه لفظ، مراد گوينده و ضمير وى است...
منابع
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب مقالات حول مباحث الألفاظ در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور