الكلام اللطيف في شرح التصريف
| نام کتاب | الكلام اللطيف في شرح التصريف |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | الکلام اللطيف: شرح فارسي بر تصريف |
| پدیدآورندگان | ذهني تهراني، محمد جواد (نويسنده) |
| زبان | فارسي |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | نشر حاذق |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | مجلد1: 1367ش , |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE33153AUTOMATIONCODE |
الكلام اللطيف في شرح التصريف، اثر سید محمدجواد ذهنی تهرانی، متن عربی و شرح فارسی کتاب «التصريف» میباشد که در سال 1408ق، نوشته شده است.
کتاب «التصريف»، از جمله کتب مقدماتی علم صرف است که با صغر حجمی که دارد، مشتمل بر مطالب اصلی و امهات علم صرف میباشد[۱].
نویسنده در بیان انگیزه تألیف، به این نکته اشاره دارد که چون کتاب «التصريف» رسالهای است با الفاظ کم و درعینحال، حاوی معانی و مطالب پربها و باارزش و از طرفی نوعا طلاب مبتدی به آن اشتغال دارند، لذا وی درخواستهای متعددی را که از او برای نگارش شرح فارسی بر آن شده، اجابت کرده و اقدام به تألیف اثر حاضر، نموده است[۲].
کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب و فصلبندی خاصی، ارائه گردیده است.
نویسنده در مقدمه خود، نعمت «بیان» را از امتیازات و ویژگیهای انسان برشمرده و معتقد است که این معنی، همواره مورد عنایت انبیا و اولیا و در سطح مادون، علما و دانشمندان بوده و پیوسته درصدد تکمیل و اصلاح آن بوده و به همین منظور، تألیفات و تصنیفاتی در این زمینه، به رشته تحریر درآوردهاند که از جمله آنها کتاب «التصريف» در فن صرف میباشد[۳].
نویسنده در ابتدا، متن عربی را ذکر نموده و پس از ترجمه تقریبا تحتاللفظی آن، به تشریح و توضیح عبارت، پرداخته است.
از جمله مطالب صرفی که در این اثر مطرح گردیده، عبارت است از: تعریف تصریف؛ تقسیم فعل؛ لازم و متعدی؛ طریقه متعدی نمودن فعل لازم؛ امثله تصریف افعال؛ فعل مضارع و اقسام آن؛ دخول ناصب و جازم بر فعل مضارع؛ امر با صیغه یا امر حاضر؛ حکم نون تأکید؛ ادغام و موارد وجوب آن؛ موارد امتناع ادغام؛ معتل و اقسام آن؛ مهموز و شرح آن؛ اسم زمان، مکان و آلت؛ مصدر نوعی و مره و...
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.