صفارزاده، طاهره
| نام | صفارزاده، طاهره |
|---|---|
| نام های دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | 1315 هـ.ش |
| محل تولد | |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | القرآن الحکیم |
| کد مؤلف | AUTHORCODE2863AUTHORCODE |
ولادت
«دكتر طاهره صفّارزاده»، شاعر، نويسنده، نظريه‌پرداز، محقق، مترجم و استاد دانشگاه، در روز 27 آبان 1315ش در سيرجان به دنيا آمد. پدر و مادرش را در 5 سالگى از دست داد و تحت تكفل مادربزرگ خود قرار گرفت كه چشم پزشك و شاعر بود و در کرمان مى‌زيست.
کسب علم و دانش
وى در سن 6 سالگى تجويد، قرائت و حفظ قرآن را در مكتب محل آموخت. تحصيلات ابتدايى و متوسطه را در کرمان گذراند. نخستين شعرش را (به نام «بينوا و زمستان») در 13سالگى سرود كه نقش روزنامه ديوارى مدرسه شد. اولين جايزه همان شعر را كه يك جلد ديوان جامى بود، به پيشنهاد استاد باستانى پاريزى از دبيران آن زمان دبيرستان بهمنيار، از رئيس آموزش و پرورش استان دريافت كرد. نزد مردم ايران شهرت طاهره صفّارزاده با شعر «كودك قرن» پديد آمد كه در نخستين كتاب شعر او به چاپ رسيده و توصيفى از وضعيت فرزند يك مادر اشرافى و ترسيمى از انحطاط فرهنگ غرب‌گرايانه بود.
سال ششم دبيرستان را با رتبه نخست به پايان رساند و در امتحان ورودى دانشگاه در رشته‌هاى حقوق، زبان و ادبيات فارسى و زبان و ادبيات انگليسى قبول شد و در رشته زبان و ادبيات انگليسى دانشگاه شيراز ليسانس گرفت.
وى مدتى پس از درگذشت فرزندش، براى ادامه تحصيل به انگلستان و سپس به آمريكا رفت. در دانشگاه آيووا، هم در گروه نويسندگان بين المللى پذيرفته شد و هم به كسب درجه MFA مخفف Master of Fine Arts به معنى: استاد هنرهاى زيبا) نايل آمد.
وى در بازگشت به ايران، اگرچه به دليل روشنگرى‌هاى سياسى در ايران و خارج، مشكلاتى براى استخدامش وجود داشت اما چون در كارنامه‌اش از 48 واحد درسى، 8 واحد ترجمه ثبت شده بود و كمبود و نبود استاد ترجمه براى رشته‌هاى زبان خارجى باعث گله‌مندى گروه‌هاى زبان بود، در سال 1349ش مقامات آن زمان با استخدام او در دانشگاه ملى (شهيد بهشتى) موافقت كردند.
وى در زمينه شعر و شاعرى هم به دليل مطالعات و تحقيقات ادبى در زمينه شعر امروز، به معرفى زبان و سبك جديدى از شعر توفيق يافت كه عنوان «شعر طنين» بر آن نهاد؛ زمزمه‌اى روشنفكرانه كه بى‌دغدغه وزن، با استعاره‌اى روشن، حركتى در ذهن خواننده به وجود مى‌آورد. از آن‌جا كه نمونه‌هاى اين قبيل شعرهاى او با توجه به مضامين و درونمايه‌هاى خود از گونه شعر مقاومت دينى و طنز سياسى به شمار مى‌آمد و حكومت پسند نبود، بسيار بحث انگيز شد. سرانجام در سال 1355ش به اتهام نوشتن شعر مقاومت دينى و امضا نكردن برگه عضويت اجبارى در حزب رستاخيز، از دانشگاه اخراج شد.
درونِ مذهبى صفّارزاده در ايام خانه‌نشينى و مشاهده پاره‌اى خيانت‌هاى سياسى و اجتماعى، بيش از پيش متوجه حمايت خداوند گرديد و تحوّلى شديد در وى ايجاد شد، آن‌گونه كه در زمان خانه‌نشينى، تمام وقت خود را وقف خواندن تفاسير و مطالعات قرآنى كرد. كتاب «سَفَر پنجم» او كه دربرگيرنده اشعار مقاومت با مضامين دينى است، در سال 1356ش تنها در دو ماه به سه چاپ با شمارگان سى هزار رسيد.
ايشان پس از پيروزى انقلاب اسلامى از سوى همكاران خود در دانشگاه شهيد بهشتى به عنوان رئيس دانشگاه و نيز رئيس دانشكده ادبيات انتخاب شد. همزمان با سرپرستى دانشكده ادبيات «طرح بازآموزى دبيران» را به اجرا درآورد كه از طرح‌هاى ضرورى براى برطرف ساختن نقاط ضعف آموزش‌هاى پيش از دانشگاه است.
در سال 59 برخى گروه‌ها با تدريس زبان‌هاى خارجى در ايران مخالفت كردند. اما پيرو مقالات انتقادى ايشان درباره ضرورت آموزش زبان‌هاى خارجى در رشته‌هاى علمى، از سوى ستاد انقلاب فرهنگى براى مسئوليت برنامه‌ريزى زبان‌هاى خارجى از وى دعوت به عمل آمد.
در «فستيوال شعر آسيايى داكا» كه در سال 1365ش (1987م) برپا شد، مسئولان برگزارى جشنواره، ايشان را به عنوان يكى از پنج عضو بنيانگذار كميته ترجمه آسيا برگزيدند. رئيس فستيوال درباره اين انتخاب گفت: "ما معتقديم كه يك نفر، آن هم در اين سر دنيا از علم ترجمه حرف زده و اصولى عرضه كرده و آن يك نفر خانم دكتر صفّارزاده است."
ايشان در سال 1371ش از سوى وزارت علوم و آموزش عالى، به عنوان «استاد نمونه» معرفى شد. در سال 1380ش نيز پس از انتشار ترجمه «قرآن حكيم» به افتخار عنوان «خادم القرآن» نايل آمد.
وى در ماه مارس سال 2006م همزمان با برپايى جشن روز جهانى زن، از سوى «سازمان نويسندگان آفريقا و آسيا» Afro-Asian Writers' Organization به عنوان شاعر مبارز، زن نخبه و دانشمند مسلمان برگزيده شد.
در نخستين جشنواره بين المللى شعر فجر كه بهمن 1385ش برگزار شد، هيئت داوران با بيشترين آرا ايشان را به عنوان برگزيده بخش شعر نو (سپيد و نيمايى) معرفى كردند.
از وى علاوه بر مقالات و مصاحبه‌هاى علمى و اجتماعى، تاكنون يك مجموعه داستان، 12 مجموعه شعر، 5 گزيده اشعار و 13 اثر ترجمه يا درباره نقد ترجمه در زمينه‌هاى ادبيات، علوم، قرآن، علوم قرآنى، حديث و علوم حديث انتشار يافته و گزيده سروده‌هاى او به زبان‌هاى گوناگون جهان ترجمه شده‌اند.
برخى از اين آثار عبارتند از
قصه
- پيوندهاى تلخ
شعر
- رهگذر مهتاب؛
- The Red Umbrella چتر سرخ) (سروده‌هايى به زبان انگليسى)؛
- دفتر دوم؛
- طنين در دلتا؛
- سدّ و بازوان؛
- سَفَر پنجم؛
- بيعت با بيدارى؛
- مردان منحنى؛
- ديدار صبح؛
- روشنگران راه؛
- در پيشواز صلح؛
- از جلوه‌هاى جهانى.
گزيده شعر
- حركت و ديروز؛
- Selected Poems گزيده اشعار: فارسى و انگليسى) چاپ اول؛ و چاپ دوم آن با عنوان: The Whiteness of the Blacks Voice سپيدى صداى سياه)؛
- انديشه در هدايت شعر؛
- هفت سفر؛
- طنين بيدارى.
اصول ترجمه، نقد ترجمه، ترجمه
- اصول و مبانى ترجمه؛
- ترجمه‌هاى نامفهوم؛
- ترجمه مفاهيم بنيادى قرآن مجيد (فارسى و انگليسى)؛
- ترجمه قرآن حكيم (سه زبانه: متن عربى با ترجمه فارسى و انگليسى)؛
- ترجمه دعاى ندبه و دعاى كميل (متن عربى با ترجمه فارسى)؛
- مفاهيم قرآنى در حديث نبوى: گزيده‌اى از نهج الفصاحه با ترجمه فارسى و انگليسى؛
- ترجمه دعاى جوشن كبير؛
- گزيده نهج البلاغه.
وفات
وى در آبان سال 1387 در سن 72 سالگى دار فانى را وداع گفت.