شواهد التنزيل لقواعد التفضيل
| نام کتاب | شواهد التنزيل لقواعد التفضيل |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | فضائل شهر رجب
في الایات النازلة في أهل البیت صلوات الله و سلامه علیهم |
| پدیدآورندگان | حسکانی، عبیدالله بن عبدالله (نويسنده)
محمودی، محمد باقر (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 104 /خ2ح58 |
| موضوع | خاندان نبوت در قرآن
احادیث اهل سنت - قرن 5ق. |
| ناشر | وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامي، مؤسسة الطبع و النشر |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1411 هـ.ق یا 1990 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1485AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، يكى از مهم‌ترين متون كهن، تأليف حاكم حسكانى است كه به‌تفصيل به فضائل و مناقب اميرالمؤمنين على(ع) و خاندان وى پرداخته است و به جهت برترى پيامبر اسلام(ص) بر ساير پيامبران و فرشتگان و نيز برترى امامان معصوم، به‌ويژه امام على(ع)، بر ساير مردم، كتاب به اين نام خوانده شده است.
انگيزه نگارش
مؤلف انگيزه خود از تأليف اين كتاب را ادعاى يكى از پيروان مذهب كراميه دانسته كه نزول سوره «هل أتى» در شأن امام على(ع) و خاندان وى را منكر شده است؛ بلكه ادعا كرده كه هيچ آيه‌اى در قرآن در شأن اهل‌بيت فرود نيامده است. از سوى ديگر عالمان اسلامى به اين ادعا هيچ اعتراضى نكرده و هيچ فريادى از آنان به گوش نرسيده، جز يكى از اساتيد مؤلف كه شاگردان حاضر در آن جلسه را سرزنش نموده و به اين مقدار بسنده كرده است. حسكانى از اين موضوع ناراحت شده و بنا به احساس وظيفه تصميم گرفته پاسخ اين شبهه را به‌صورت مستدل و مستند بدهد؛ لذا به جمع‌آورى روايات پرداخته و شواهد التنزيل را تدوين كرده است.
البته مؤلف در پايان كتاب، متذكر اين نكته مى‌شود كه چون با شتاب اين كار علمى را انجام داده، توفيق جمع‌آورى كليه احاديث شأن نزول فضائل على(ع) را به دست نياورده و در واقع آنچه كه در دسترس وى بوده، مطرح شده و از منابع دور از دسترس چشم‌پوشى كرده است.
محتواى كتاب
حسكانى پس از شش فصل مقدماتى در موضوعات زير به متن اصلى كتاب پرداخته است:
- اقوال بزرگان و دانشمندان درباره خصائص امام على(ع)؛
- سابقه امام در دو حوزه تلاوت و حفظ قرآن؛
- گردآورى قرآن براى نخستين بار توسط امام على(ع) بعد از رحلت پيامبر(ص)؛
- شناخت امام على(ع) نسبت به معانى و حقائق قرآن و تخصص منحصربه‌فرد حضرت در علم به نزول قرآن؛
- فراوانى اسباب نزول مربوط به فضائل امام على(ع) و عترت او؛
- بيان اين حديث كه «يا أيها الذين آمنوا» در نود آيه تكرار شده و منظور آن على(ع) است. مؤلف در بخش اصلى كتاب كه در واقع فصل هفتم آن است، به ترتيب سوره‌هاى قرآن، هر آيه‌اى كه در شأن نزول ويژه اهل بيت پيامبر وارد شده، طرح كرده و به نقل اسباب نزول و روايات آن از طريق عامه و خاصه مى‌پردازد.
در اين كتاب 210 آيه را به ترتيب سوره‌هاى قرآن آورده و در ذيل هركدام رواياتى را از مشايخ خود نقل كرده است؛ مجموع اين روايات كه در تفسير آن آيات آمده بيش از 1200 روايت است.
چون مؤلف از محدثان اهل سنت است، از جوامع روايى عامه بيشترين استفاده را نموده است. وى از تفسير فرات كوفى روايت كرده و امين‌الاسلام طبرسى در تفسير مجمع البيان از شواهد التنزيل نقل كرده است. همچنين اين كتاب يكى از مصادر بحار الأنوار است. به سبب تبحر مؤلف در حديث‌شناسى و علم رجال و بررسى‌ها و اظهار نظرهاى او پس از نقل اين كتاب جايگاه والايى به اين كتاب داده است.
ناقلان روايات كتاب
حسكانى در اين كتاب علاوه بر روايت از ائمه صادقين و عبدالله بن عباس، از افراد زير روايت مى‌كند: مجاهد، سعيد بن جبير، ضحاك، عكرمه، جابر بن عبدالله، عبدالله بن مسعود، سلمان فارسى، سفيان ثورى، حذيفه، مقاتل بن سليمان، سليم بن قيس، ابوسعيد خدرى.
وابسته‌ها
پیوندها
مطالعه کتاب شواهد التنزيل لقواعد التفضيل در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور