عبودية أهل‌البیت علیهم‌السلام
| نام کتاب | عبودیة اهل‌البیت علیهم‌السلام |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابومعاش، سعيد (نويسنده) |
| زبان | عربي |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | |
| مکان نشر | |
| سال نشر | مجلد1 |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE35089AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
عبودیة اهل‌البیت علیهم‌السلام تألیف سعید ابومعاش ازجمله آثار این نویسنده عرب در موضوع عبودیت اهل‌بیت(ع) و مبارزه امامان شیعه با غلات و رواج فرقه‌های انحرافی است.
ساختار
کتاب مشتمل بر مقدمه‌ای ده صفحه‌ای از دکتر تیجانی، مقدمه‌ای کوتاه در موضوع غلات، مقدمه مؤلف و متن اثر در چهارده فصل است. در هر یک از این فصول، شیوه یکی از معصومین(ع) در رابطه با موضوع بحث در ضمن روایاتی مطرح شده است.
گزارش محتوا
موضوع مقدمه اول کتاب غلو در دوست داشتن ائمه(ع) است. تیجانی این موضوع را این‌گونه تبیین می‌کند که غلو خروج از حق و پیروی از هوای نفس است به‌گونه‌ای که محبوب خدای معبود شود که این کفر و شرک است و هیچ مسلمانی که معتقد به اسلام و نبوت محمد(ص) قائل به این کلام نیست. پیامبر(ص) نیز به امام علی(ع) فرمود که دوست غلوکننده و دشمن بدگوی تو هلاک می‌شوند [۱]. وی سپس به احادیثی فراوان در سفارش رسول‌الله(ص) به حب اهل‌بیت(ع) که در منابع اهل سنت ذکر شده اشاره کرده و تأکید می‌کند که بر این اساس هر مسلمانی باید علی و اولاد طاهرینش را بیشتر از همه مردم دوست بدارد چراکه ایمان به این موضوع تمام می‌شود. وی سپس به غلو اهل سنت در دوست داشتن صحابه و تقدیس نابجای آن‌ها اشاره می‌کند و این موضوع را در حقیقت ردی بر شیعه می‌داند که عدالت همه صحابه را نمی‌پذیرد[۲].
در مقدمه دوم، اعتقاد شیعه درباره غلات به نقل از الاعتقادات شیخ صدوق(ره) ذکر شده است: شیعه درباره غلات و مفوضه معتقد به کفر آن‌هاست. همچنین معتقد است که غلات از یهود و نصارا و زرتشتیان و قدریه و حروریه و از جمیع بدعت‌گذاران بدترند[۳].
نویسنده در مقدمه‌اش، ظهور عقیده غلو را از صدر اسلام دانسته است. زمانی که برخی فضائل امیرالمؤمنین علی(ع) مانند رد شمس، احیاء اموات، قهرمانی‌های عجیب در جنگ‌ها و معجزات فراوان سبب شد که برخی قائل به الوهیت علی(ع) شدند. آنحضرت از عقاید آن‌ها ابراز برائت و دعوت به توبه و بارها موعظه کرد. اما آن‌ها توبه نکردند و از گفته خود باز نگشتند. حرکت غلات در عصر امام باقر و صادق(ع) که علوم غریبه و فلسفه و ترجمه کتب یونانی منتشر شد، بار دیگر اوج گرفت. نویسنده در کتاب دیدگاه امام صادق(ع) در مقابل رؤسای غلات را ذکر کرده و تا حد امکان از سخنان ایشان در عبودیت خداوند متعال و نفی غلو و برائت از غلات را متعرض شده است[۴].
اولین فصل کتاب با ذکر نامه امام صادق(ع) در پاسخ به مفضل آغاز شده است. در این نامه تفکر الوهیت پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین علی(ع) ضلالت و گمراهی دانسته شده است. سپس با نفی شریک برای خداوند متعال، پیامبر خدا چنین معرفی شده که بنده آفریده و پرورش‌یافته خداست که او را برای رسالت و جانشینی خود در میان مردم برگزید. اطاعت از پیامبر(ص) اطاعت از خداوند است[۵]. همچنین در ادامه از پیامبر خدا(ص) چنین روایت شده است: مرا از آنچه حق من است بالاتر نبرید چراکه خداوند مرا پیش از آن‌که به نبوت برگزیند به عبودیت برگزید[۶].
فصل دوم به امام علی(ع) اختصاص یافته است. موضوعات مختلفی چون ولادت، عبودیت، برخورد با غلات، معرفت علی، نماز علی، خشوع و توجه آنحضرت به خداوند در نماز ازجمله موضوعاتی است که در این فصل در ضمن 95 روایت مطرح شده است. شماره‌گذاری روایت در هر عنوان جداگانه نبوده و سلسله‌وار تا انتهای فصل ادامه یافته است[۷].
فصل سوم با ذکر روایت امام حسن(ع) در رابطه با عبادت مادرش فاطمه(س) آغاز شده است. در یک شب جمعه حضرت زهرا(س) تا صبح عبادت نمود و برای خود هیچ دعا نکرد و تنها برای مؤمنین و مؤمنات دعا نمود. سپس در پاسخ به پرسس فرزندش که چرا همان‌گونه که برای دیگران دعا می‌کنی برای خود دعا نمی‌کنی، فرمود: «فرزندم اول همسایه سپس خانه». این روایت از علل الشرایع شیخ صدوق نقل شده است[۸]. در این فصل نیز چهار روایت ذکر است که آخرین آن‌ها داستان تسبیح حضرت زهرا(س) در صحیح بخاری از علی(ع) نقل شده است[۹].
در بخشی از هشتمین فصل کتاب، موضوع عصمت انبیا و ائمه(ع) از دیدگاه شیعه مطرح شده است. علامه مجلسی دراین‌باره چنین می‌نویسد: علمای امامیه بر عصمت انبیا و ائمه(ع) از گناهان صغیره و کبیره، از روی عمد، خطا و نسیان، قبل از نبوت و امامت و پس‌ازآن بلکه از وقت ولادت تا زمان ملاقات پروردگار اجماع دارند؛ در این موضوع تنها شیخ صدوق و استادش؛ ابن ولید، سهو از سوی پروردگار نه سهوی از سوی شیطان است را در غیر ابلاغ دین و بیان احکام جایز دانسته‌اند. مخالفت این دو تن به اجماع خللی وارد نمی‌کند[۱۰].
در ابتدای یازدهمین فصل کتاب به روایت دیگری در نفی غلو و رد غلات از سوی ائمه(ع) اشاره شده است. در این روایت که محمد بن قولویه به اسنادش از علی بن مهزیار نقل کرده، امام جواد(ع) ابوالخطاب را که از او به‌عنوان مؤسس فرقه خطابیه یاد می‌شود مورد لعن قرار داده است. در ادامه این فصل مناجات آنحضرت در طلب حج و نیز نماز خاصه ایشان که در هر رکعت یک مرتبه حمد و هفت مرتبه اخلاص خوانده می‌شود ذکر شده است[۱۱].
در ابتدای فصل چهاردهم، دیدگاه امام زمان(عج) درباره غلات در ضمن توقیعی که در جواب نامه محمد بن علی بن هلال کرخی نوشته‌اند ذکر شده است. امام در این توقیع غلات را با تعبیر «جهلاء و حمقاء» یاد کرده است. علامه مجلسی در توضیح بخشی از این توقیع، نفی علم غیب از انبیا و اولیا را به معنای غیر وحی و الهام دانسته است. وی معتقد است که نفی علم غیب از طریق وحی و الهام ممکن نیست چراکه بیشترین معجزات انبیا و اوصیا(ع) اخبار از غیب است[۱۲].
وضعیت کتاب
در پاورقی‌های کتاب مستند آیات و نیز روایات با ذکر جلد و صفحه ذکر شده است.
در انتهای کتاب فهرست مصادر کتاب بدون اشاره به اطلاعات نسخه لیست شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.