مدرس افغانی، محمدعلی
| نام | مدرس افغانی، محمد علی |
|---|---|
| نام های دیگر | آی‍ت الله مدرس افغانی |
| نام پدر | |
| متولد | 1284 هـ.ش |
| محل تولد | |
| رحلت | 1365 هـ.ش یا 1406 هـ.ق یا 1986 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مولف | AUTHORCODE7746AUTHORCODE |
محمدعلى مدرس افغانى، فرزند مرادعلى خان (معروف به ملامراد) در سال 1284ش در روستاى خاربيه سرزمين كوهستانى جاغورى- از توابع استان غزنى- افغانستان زاده شد. وى در كودكى با تشويق پدرش به تحصيل علم پرداخت.
او در كودكى همراه پدرش به روسيه سفر كرد. همزمان با ورود ايشان به روسيه، انقلاب كمونيستى در روسيه آغاز شد و آنان روسيه را به قصد مشهد مقدس ترك كردند و در محله حيطه ميدان كهنه سكنا گزيدند. وى در اين محله به مكتب رفت و در پانزده سالگى جامع المقدمات و سطوح را در مدرسه عباس‌قلى خان، نزد استادان فرزانه‌اى مانند بهشتى، شيخ على‌نيا و اديب نيشابورى، فراگرفت. او استعداد سرشارى داشت و هرچه را مى‌آموخت به ديگران ياد مى‌داد.
وى پس از فوت پدرش، در 18 سالگى تصميم گرفت براى ادامه تحصيل به نجف اشرف مهاجرت نمايد.او در روز اربعين مشهد مقدس را ترك كرد و در روز اربعين سال بعد با پاى پياده، وارد كربلاى معلا شد.
وى سرانجام بعد از تحمل مرارت‌هاى فراوان، با صورت افروخته و قدم‌هاى ورم كرده، وارد حرم مطهر حضرت اباعبدالله الحسين(ع) شد. خودش در اين باره مى‌گويد: «حالت عجيبى داشتم كه بعد از آن هيچ گاه آن حالت برايم پيش نيامد». وى بعد از سه روز اقامت در شهر مقدس كربلا، وارد نجف اشرف شد و به تحصيل علوم دينى پرداخت.
اساتيد
استادان دروس سطح و خارج وى عبارتند از آيات عظام:
- حكيم؛
- خوئى؛
- آقا ضياء عراقى؛
- سيد ابوالحسن اصفهانى؛
- شيخ محمدحسين كاشف الغطا؛
- سيد عبدالاعلى سبزوارى ؛
- ميرزا آقا اصطهباناتى؛
- مستنبط؛
- نائينى؛
- شيخ محمدعلى كاظمى خراسانى؛
- ميرزا حسن دشتى.
وى در اثر ظلم رژيم بعث عراق، بعد از تحمل مشقات و ستم، در سال 1354ش مجبور به ترك حوزه نجف و هجرت به حوزه علميه قم شد. او در حوزه علميه قم، روزانه 8 تا 12 درس را تدريس مى‌كرد.
او در تدريس بسيار خوش بيان بود؛ به نحوى كه سخنانش براى ضعيف‌ترين طلاب قابل فهم بود. وى در تدريس خود شيوه منحصر به فردى داشت. او هيچ‌گاه قبل از تدريس مطالعه نمى‌كرد. سؤال كردند: چرا قبل از درس مطالعه نمى‌كنيد؟ فرمود: «من به اين شيوه عادت كرده‌ام، چون در ابتداى دوران تحصيلم كتاب نداشتم، لذا هر چه درس گرفتم برايم ملكه شده. در هر درسى شركت مى‌كردم، از دور به كتاب بغل دستى‌ام نگاه مى‌كردم». سؤال شد: چرا از دور؟ گفت: «براى اين كه ظاهر مناسب نداشتم، نزديك هر كسى قرار مى‌گرفتم مى‌ديدم از من فاصله مى‌گيرد».
او ساليان دراز در حوزه علميه قم به تدريس فقه، اصول، منطق و ادبيات عرب پرداخت كه جلسات درس او ضبط شده و حدود 1500 نوار درسى از وى به جاى مانده است و اكنون مورد استفاده طلاب قرار مى‌گيرد.
شاگردان
هزاران نفر شاگرد ايشان در حوزه علميه قم بوده‌اند. بسيارى از طلاب پاكستان، عراق، افغانستان، سوريه، عربستان، كويت، لبنان و هندوستان از محضر ايشان كسب علم كرده‌اند.
در حوزه علميه نجف، وى مورد توجه [[اصفهانی، ابوالحسن|سيد ابوالحسن اصفهانى قرار مى‌گيرد و ايشان به او دستور مى‌دهد به افغانستان برود و به تدريس خود ادامه بدهد. مدرس نيز راهى افغانستان مى‌شود و 5 سال در آن‌جا تدريس مى‌كند. وى پس از بازگشت به نجف، به دستور سيد ابوالحسن اصفهانى، دو سال در سامرا مشغول تدريس مى‌شود. وى بار ديگر به دستور سيد ابوالحسن اصفهانى، راهى افغانستان مى‌شود و به تدريس علوم اسلامى در زادگاه خويش مى‌پردازد. وى دو سال در آن‌جا به تدريس مى‌پردازد و پس از ارتحال سيد ابوالحسن اصفهانى، به نجف برمى‌گردد. حاصل اين دو سفر، تربيت بيش از 300 طلبه بود.
وى بعد از سپرى نمودن عمرى با بركت در اعتلاى كلمة الله و خدمت به مكتب اهل بيت(ع) و تربيت هزاران شاگرد، سرانجام بر اثر بيمارى، در 21 ذى الحجه سال 1406ق برابر با 1365ش، در هشتاد سالگى، روح پاكش به لقاء الله پيوست. پيكرش بعد از تشييع باشكوه، در جوار حرم حضرت فاطمه معصومه(س)، در مقابل گلزار شهدا، در باغ بهشت به خاك سپرده شد.
آثار
آثار وى عبارتند از:
- حاشيه بر جامع المقدمات: دو جلد (فارسى و عربى)، در ادبيات عرب؛
- مكررات: چهار جلد (عربى)، شرح سيوطى؛
- المدرس الأفضل: 7 جلد (عربى)، شرح مطول؛
- رفع الغاشية: (عربى) شرح حاشيه؛
- الكلام المفيد: (عربى)، شرح صمديه؛
- القواعد النحوية: (فارسى)، پياده شده از نوار درس ايشان، شرح عوامل ملامحسن؛
- القواعد الادبية: (فارسى)، پياده شده از نوار درس ايشان، شرح عوامل فى النحو؛
- اعراب سورة الفاتحة: (عربى و فارسى)؛
- الزبدة فى شرح الهداية: دو جلد، پياده شده از نوار درس ايشان.
وابسته‌ها
جامع المقدمات / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح و معلق
المدرس الأفضل فیما یرمز و یشار إلیه في المطول