الروض النضر في ترجمة أدباء العصر

الروض النضر في ترجمة اُدباء العصر

نام کتاب	الروض النضر في ترجمة اُدباء العصر
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	عمری، عثمان بن علی (نويسنده) نعیمی، سلیم (محقق)
زبان	عربی
کد کنگره
موضوع
ناشر	المجمع العلمي العراقي
مکان نشر	بغداد - عراق
سال نشر	1395 هـ.ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE11586AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

الروض النضر في ترجمة أدباء العصر، تأليف عصام‌الدين عثمان بن على بن مراد عمرى، با تحقيق سليم نعيمى، موسوعه‌اى است پيرامون تراجم ادبا و شعراى هم‌عصر نويسنده كه به زبان عربى و در قرن دوازده هجرى نوشته شده است.

ساختار

كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در سه فصل تنظيم شده است.

نويسنده همانند صاحب «الريحانة»، هنگام شرح حال مترجمين كتاب، سن، سال ولادت و سال وفات افراد، بلكه هيچ‌يك از وقايع و حوادث زندگى آنها را تعريف نكرده و فقط به توصيف فضايل، ادب و شعر آن‌ها، به نثرى مسجع و موزون پرداخته است. سپس به گوشه‌هايى از اشعار و نثر ايشان اشاره نموده و در پاره‌اى موارد، ضمن نقد و بررسى آن‌ها، به ذكر نكات ادبى آثار، پرداخته است. وى در اين كار، به اصحاب كتب بديع مانند ابن حجه حموى و صلاح صفدى و كتب تراجم شعرا اعتماد داشته و به ذكر عبارت آن‌ها يا اشاره به آن عبارت، پرداخته است .

نويسنده در برخى موارد، به منابعى كه از آن‌ها استفاده كرده، اشاره نموده، ولى در اغلب موارد، از ذكر آن‌ها، غافل شده است كه اين امر، دلالت بر اطلاع وى از اشعار قدما و فرهنگ ادبى عصر خويش دارد .

در ابتداى جلد دوم و سوم نيز مقدمه كوتاهى از محقق آمده كه در آن، توضيح مختصرى پيرامون مطالب آن جلد، ارائه شده است.

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، ابتدا به ذكر شرح حال و زندگى‌نامه نويسنده پرداخته شده و سپس، توضيح مختصرى پيرامون كتاب وى، ارائه گرديده است .

در مقدمه مؤلف، به موضوع و انگيزه نگارش كتاب، اشاره شده است .

كتاب حاضر، اثرى ممتاز در سلسله مصنفاتى است كه نويسنده در آن، به تراجم و شرح حال شعرا و ادباى معاصر خويش و تسجيل اشعار آن‌ها پرداخته و در رديف آثار گران‌قدرى، همچون «يتيمة الدهر في شعراء أهل العصر» ابومنصور ثعالبى، «قلائد العقيان» فتح بن خاقان، «خريدة القصر و جريدة العصر» عماد كاتب اصفهان و... قرار دارد؛ با اين تفاوت كه اين اثر، ادباى تمام اقطار و شهرهاى عرب را در بر نداشته و در آن، فقط به ترجمه 123 اديب، از ادباى قرن دوازدهم هجرى اكتفا شده كه 114 تن از ادباى عراق و نه نفر، از ادباى روم مى‌باشند .

نويسنده كتاب را با تعريف خاندان «العمرية» و اشاره به حاج قاسم و فرزندش على، آغاز نموده است . خاندان عمريه، خاندان بزرگى است كه منتسب به خليفه دوم بوده و داراى انشعابات فراوانى است كه در مكه، دمشق، مصر و موصل سكنى دارند. معروف‌ترين فروع اين خاندان، در دمشق و موصل بوده و علما، ادبا و شعراى فراوانى از آن برخاسته‌اند. اولين كسى كه از اين خاندان وارد موصل شد، حاج قاسم بن على بن محمد بن حسين، از فرزندان عاصم بن عمر بن خطاب مى‌باشد كه با فرزند خود على، پس از سال 980ق، وارد موصل گرديد .

آخرين اديب معرفى‌شده نيز عبدالله جتجى مى‌باشد . از ديگر افراد مذكور در كتاب، مى‌توان از سيد يحيى مفتى، سيد عبدالله حسينى، محمد اسعد حسينى، سيد خليل بصير، سيد حسن نقيب، سيد على خاتمة الساده، ياسين مفتى بن محمود، يوسف نايب، حسن نايب، محمدامين طبيب، مصطفى غلامى، شيخ على مفتى، حاج حسين پاشا جليلى، محمدامين پاشا جليلى و حاج قاسم جليلى نام برد.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است و فهارس فنى كتاب، در انتهاى جلد سوم، جاى گرفته است كه عبارتند از فهرست‌هاى: اعلام؛ شعر؛ اراجيز؛ شعر مؤلف؛ رسائل شعريه؛ نثر؛ احاجى و الغاز؛ امثال؛ كتب؛ اعلام و فهرست خطا و صواب.

در پاورقى‌ها علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ . به توضيحات بيشتر برخى از كلمات و اعلام مذكور در متن، پرداخته شده است .

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب الروض النضر في ترجمة اُدباء العصر در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور