اسرار حج

    از ویکی‌نور
    اسرار حج
    نام کتاب اسرار حج
    نام های دیگر کتاب
    پدیدآورندگان مظاهری، حسین (نويسنده)
    زبان فارسی
    کد کنگره
    موضوع
    ناشر مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهراء (علیها السلام)
    مکان نشر اصفهان - ایران
    سال نشر 1386 هـ.ش
    کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE18538AUTOMATIONCODE


    اسرار حج، از تأليفات آيت‌الله مظاهرى در موضوع حج، به زبان فارسى است كه توسط مؤسسه فرهنگى - مطالعاتى الزهراء(س) منتشر شده است.

    در اين کتاب، بيان مختصرى از اسرار و رازهاى شگفت نهفته در فريضه انسان‌ساز «حج» است كه سال‌ها پيش به‌عنوان خاتمه مناسك حج آيت‌الله مظاهرى نگاشته شده است و پس از آن به‌صورت جزوه و به نام «اسرار حج» منشر شده و در اختيار حجاج قرار داده شده است [۱].

    مؤلف بر اين اعتقاد است كه سفر حج، سفرى عرفانى و داراى سه منزل از چهار منزل عرفانى كه عرفا به آن معتقد هستند، مى‌باشد؛ لذا کتابش را به سه منزل «سير من الخلق إلى الحق»، «سير من الحق في الحق» و «سير من الحق إلى الخلق» تقسيم نموده است.

    در منزل اول، پنج مقام را در نظر مى‌گيرد:

    1. مقام توبه: به معناى رجوع از خوى انسانى به نفس روحانى، رجوع از هوا و هوس و نفس اماره به سمت معنويت و فضايل و تدارك گذشته‌هاست كه هيچ حقى از خدا و خلقش بر عهده او نباشد[۲].
    2. مقام يقظه: به معناى توجه به قدر و منزلت خانه خدا و حريم پاك او، توجه به اينكه در اين مسافرت نبايد كسى يا چيزى او را مشغول كند، توجه به انجام «بايدها» و «ارزش‌ها» و اجتناب از «نبايدها» و «ضد ارزش‌ها» است [۳].
    3. مقام تخليه: يعنى اينكه دل را يك‌سره از صفات زشت و ناپسند و رذائل اخلاقى خالى كند و ريشه‌هاى هرز صفات رذيله نظير حسد، بخل، كبر، ريا، تملق، شقاوت، جاه‌طلبى و... را كه مايه تيره‌بختى است بركند و فضيلت‌هاى انسانى را جايگزين كند [۴].
    4. مقام تحليه: يعنى سالك راه دوست، بايد بكوشد تا خويشتن را به فضائل اخلاقى بيارايد و اخلاص را سرلوحه كار خويش قرار دهد [۵].
    5. مقام تجليه: سالك بايد به‌وسيله رياضات دينيه، به‌ويژه تداوم در تلاوت قرآن به‌همراه تفكر در آن، دعا و تضرع به درگاه خداوند متعال و توسل و توجه به پيشگاه اهل‌بيت(ع)، به مقام «تجليه» صعود كند... در اين مقام، قلب سالك به نور خدا منور مى‌شود [۶].

    مؤلف مى‌گويد: تمام اين مقامات پنج‌گانه در بيان امام صادق(ع) جلوه‌گر و نمايان است. سپس روايت مربوطه را نقل مى‌كند [۷].

    منزل دوم، سير من الحق في الحق است كه مشتمل بر اعمالى است:

    1. احرام: يعنى پشت كردن به دنيا و رو نمودن به خدا و رضايت خدا و اجابت امر خدا [۸].
    2. طواف: تشبهى است به فرشتگانى كه پيرامون عرش خداوند دائم در طوافند [۹].

    از ديگر اعمال اين منزل، نماز طواف، سعى بين صفا و مروه، تقصير، حركت به‌سوى عرفات و مشعر و منا، رمى جمرات و... است.

    مؤلف اسرار هركدام از اين اعمال را جداگانه توضيح داده است؛ از جمله در ذيل «زيارت مدينه»، در مورد زيارت قبر پيامبر اكرم(ص) و ائمه بقيع(ع) مى‌نويسد: زيارت، مكمل اعمال سالكان و حجاج بشمار مى‌رود و حج بدون زيارت، ناقص و همچون تمسك به قرآن، منهاى ولايت است [۱۰].

    در پايان اين بخش، چند نكته مهم را پيرامون زيارت پيامبر و ائمه متذكر مى‌شود.

    منزل سوم، سير من الحق إلى الخلق است. مؤلف در اين‌باره مى‌گويد: حاجى سالك بايد خودسازى‌اى را كه به سوغات آورده است، عملا به ديگران تزريق كند، گفتار و كردار و روش و منش او سرمشق براى ديگران باشد [۱۱].

    نكته‌اى را كه سالك بايد در منزل سوم مد نظر داشته باشد اين است كه حساب وى در نزد خدا و اهل‌بيت(ع) و نيز ديگر مردمان، غير از حساب عموم مردم است و با چشم ديگرى نگريسته مى‌شود [۱۲]؛ لذا عمل ناروايش ابهت حج را در ميان مردم، بى‌رنگ يا كم‌رنگ مى‌كند و گناه او به‌اندازه‌اى بزرگ است كه معلوم نيست موفق به توبه شود [۱۳].

    پانويس

    1. ر.ك: مقدمه کتاب، ص10 و 11
    2. ر.ك: متن کتاب، ص15
    3. ر.ك: همان، ص16
    4. ر.ك: همان، ص18
    5. ر.ك: همان
    6. ر.ك: همان، ص21
    7. همان، ص22 و 23
    8. همان، ص27 و 28
    9. همان، ص29
    10. همان، ص48
    11. همان، ص58
    12. همان، ص61
    13. همان، ص62

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.


    پیوندها

    مطالعه کتاب اسرار حج در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور