خواص الأشياء
| نام کتاب | خواص الأشیاء |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابو علی (نويسنده)
عباسی، کاوه (به کوشش) رازی، محمد بن زکریا (مترجم) بیگ‌باباپور، یوسف (به کوشش) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | R 128/3 /الف2خ9 |
| موضوع | پزشکی سنتی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| ناشر | مجمع ذخائر اسلامی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1388 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE15845AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«خواص الاشياء» نگاشته‌اى است به زبان يونانى از نويسنده‌اى ناشناس با نام حكيم ابوعلى كه تنها نامى از او ذكر شده و به درستى نمى‌دانيم در چه دوره‌اى مى‌زيسته است. در اين‌كه محمّد بن زكريا نيز كه كتاب را به فارسى ترجمه كرده زكرياى رازى مشهور است اختلاف نظر وجود دارد.
اين كتاب در واقع يك «قرابادين» است يعنى كتابى پزشكى است كه در آن به خواص دارويى و شيوه ساخت «داروهاى تركيبى» پرداخته مى‌شود.
ساختار
كتاب در 21 باب بخش‌بندى شده است كه هر باب به توصيف گروهى خاص از داروهاى تركيبى اختصاص دارد. اين گروه‌ها عبارتند از شراب‌ها؛ لعوقات؛ مرباها؛ گوارش‌ها؛ معاجين؛ اطريفلات؛ مفرّحات؛ قرص‌ها؛ حبوبات؛ سفوفات؛ ايارجات؛ شيافات؛ سعوطات؛ داروهاى متفرقه؛ غرغره‌ها و داروهاى قى؛ داروهاى چشم؛ مطبوخات؛ حقنه‌ها؛ روغن‌ها؛ مرهم‌ها و اسامى مركبات.
مؤلف در هر باب ابتدا عنوان نسخه‌ها را ذكر مى‌كند و سپس خواص آن را و در ادامه شيوه ساخت آن را بيان مى‌كند. همچنين در بعضى از نسخه‌ها شيوه استعمال و مدت و مقدار مصرف آن را نيز متذكر مى‌شود.
گزارش محتوا
هر چند -چنان كه در ابتداى اين گفتار بيان كرديم- در انتساب اين اثر به محمد بن زكرياى رازى ترديد است؛ ولى از چند سو مى‌توان به اين اثر با ديده اعتبار نگريست:
1. اين اثر به عنوان يك كتاب ترجمه شده، از زبان يونانى به فارسى در مطالعات سنت ترجمه متون از يونانى به زبان فارسى مى‌تواند مورد توجه قرار گيرد.
2. وجود برخى از اصطاحات دارويى و طبى يونانى در آن مى‌تواند اين اثر را در جمله منابع لغات و اصطلاحات طبى قرار دهد.
3. مختصر بودن و نيز نثر تقريباً روان آن، سبب مراجعه عموم مردم به اين كتاب مى‌شود.
وضعيت كتاب
اين اثر بر اساس نسخه خطى و به كوشش يوسف بيگ باباپور و كاوه عباسى تصحيح و تحقيق شده و در سال 1388ش توسط مجمع ذخائر اسلامى چاپ و منتشر گرديده است.
مصححين اين اثر، پس از نگارش مقدمه‌اى كوتاه درباره طب سنتى، زندگى و آثار رازى و شيوه تصحيح اين اثر، متن كتاب را آورده‌اند.
پاورقى‌هاى اين اثر به تصرفات و تصحيحات قياسى مصححين اختصاص دارد.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب