معيار الاختيار في ذكر المعاهد و الديار
| نام کتاب | معيار الإختيار في ذکر المعاهد و الديار |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | کتاب معیار الاختیار فی ذکر المعاهد و الدیار |
| پدیدآورندگان | شبانه، محمد کمال (محقق)
ابن خطیب، محمد بن عبدالله (اهتمام) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | DT 167 /الف2م7 |
| موضوع | آفریقای شمالی - سرگذشت نامه
اندلس - سرگذشت نامه مصر - سرگذشت نامه مغرب - سرگذشت نامه |
| ناشر | مکتبة الثقافة الدينية |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1423 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2274AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
«معيار الاختيار في ذكر المعاهد و الديار»كتابى است كه به شكل«مقامات ادبى»نگارش يافته است.«مقامة»داستانى مسجّع است كه غالبا مشتمل بر پند و اندرز يا نكاتى مليح و زيبا مى‌باشد.اديبان با پرداختن داستانهايى از اين دست مهارت لغوى و فنى خويش را اظهار مى‌نمايند.اما ابن خطيب در اين كتاب به معرفى و توصيف مهمترين شهرهاى اندلس و مغرب از لحاظ موقعيت جغرافيايى و اوضاع اجتماعى و تاريخى در قرن هشتم هجرى(نيمه قرن چهاردهم ميلادى)به شيوه‌اى ادبى و فنى مى‌پردازد.از اين رو كتاب ابن خطيب از نوع معمول مقامات همانند مقامات حريرى و همدانى،زمخشرى و دمياطى ونظاير ايشان نيست.نويسنده كتاب را با توصيف«جبل الفتح»يا همان جبل الطارق‌آغاز مى‌كند.اما شهرهاى اندلسى ديگرى كه ابن خطيب به توصيف آنها مى‌پردازدعبارتند از:اسطبونة، مربلة، سهيل، مالقة،قمارش،طبرنش،قنتورية، برشانة،أورية، بطة، وادى آش،غرناطة،ذكوان،قرطمة و غيره.
از شهرهاى مغرب هم كه در اين كتاب معرفى و توصيف شده‌اند مى‌تواند به:بادس‌بستة،طنجة،أصيلا،أنفا، سلا،أزمور، تيط،رباط أسفى، مراكش،أغمات،فاس، سجلماسة و غساسة اشاره كرد.مضمون و محتواى‌كتاب به صورت محاوره و گفتگو تنظيم يافته و مؤلف طى دو مجلس به معرفى شهرهاى‌اندلس و مغرب مى‌پردازد.
ويژگى
چنانكه اشاره شد،كتاب در قالب داستان و قصه نگارش يافته و قصه ازجمله دقيق‌ترين فنون ادبى و مشكل‌ترين آنها از جهت تركيب و ساختار است.ازطرف ديگر،قصه و داستان،در ميان ساير فنون ادبى، از اقبال عمومى بيشترى‌برخوردار است.
نسخه‌شناسى
ابن خطيب«معيار الاختيار»را ضمن اثر بزرگ ادبى خود؛يعنى«ريحانة الكتاب و نجعة المنتاب»كه هنوز به صورت مخطوط در كتابخانه‌ها نگهدارى مى‌شود،آورده است.از اين رو در معرفى نسخ خطى«معيار الاختيار»به معرفى نسخه‌هاى خطى«ريحانة الكتاب»مى‌پردازيم.
1-نسخه‌هاى«دار الكتب المصرية»قاهرة به شماره 19875.
2-نسخۀ«اسكوريال»مادريد به شماره 554 از فهرست غزيرى.
3-نسخۀ«كتابخانه واتيكان»رم به شماره 252.
4-نسخه «كتابخانه ملّى الجزاير»به شماره 181.
5-نسخۀ«كتابخانه عمومى قرويين»فاس به شماره 40-565
6-نسخۀ«كتابخانۀ عمومى رباط»(قسم المخطوطات و المحفوظات»به شماره 331 ك‌نسخه حاضر نيز توسط دكتر محمد كمال شبانة مورد تحقيق و پژوهش قرار گرفته و در قطع وزيرى با جلد شوميز به همراه برخى تصاوير در 198 صفحه در سال 1423 ه-2002 م توسط انتشارات«مكتبة الثقافة الدينية»قاهره به چاپ رسيده است.نوبت چاپ كتاب نامعلوم است.
منابع:
1-مقدمۀ محقق دكتر محمد كمال شبانة و نيز متن كتاب
2-دائرة المعارف بزرگ اسلامى،جلد سوم، مدخل:ابن خطيب، مقاله:يوسف‌رحيم‌لو
3-المعجم الوجيز، مدخل،قام
&
پیوندها
مطالعه کتاب معيار الإختيار في ذکر المعاهد و الديار در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور