امام‌شناسى
| نام کتاب | امام شناسی |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | موسسه ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسلام (اشراف)
حسینی طهرانی، محمدحسین (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 223 /ح5الف8 |
| موضوع | احادیث خاص (غدیر)
امامت عصمت (اسلام) علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - امامت علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضایل غدیر خم |
| ناشر | علامه طباطبايی ج: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15
[بی نا] ج: 16 & 17, 18 |
| مکان نشر | مشهد مقدس - ایران ج: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15
[بی جا] - [بی جا] ج: 16 & 17, 18 |
| سال نشر | 1426 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3767AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«امام‌شناسى»از مهمترين آثار علاّمۀ طهرانى بشمار مى‌رود كه در 18 جلد تدوين شده است اين كتاب مجموعه‌اى
است از بحثهاى تفسيرى،فلسفى،روائى،تاريخى، اجتماعى دربارۀ امامت و ولايت به طور كلّى و دربارۀ امامت و ولايت
امير المؤمنين(ع)ائمّۀ معصومين عليهم السلام بالخصوص كه به صورت درسهاى استدلالى علمى متّخذ از قرآن كريم و روايات
وارده از خاصّه و عامّه و ابحاث حلّى و نقدى پيرامون ولايت مى‌باشد اين مجموعه كه شامل 270 درس است در سال
1391 هجرى قمرى در ماه مبارك رمضان براى برخى از دوستان ايمانى تدريس شده است.
گزارش محتوا
در جلد اوّل به مطالب زير اشاره شده است:
لزوم عصمت انبياء و ائمّه عليهم السلام،حقيقت عصمت و لوازم آن، امتيازات مخلصين در
قرآن كريم، ولايت تكوينى امام بر نفوس،منصب امامت بالاتر از نبوّت و اساس تعاليم اسلام است،
لزوم تبعيّت از اعلم و لزوم اعلميّت امام، افضليّت امير المؤمنين در جميع فضائل نفسيّه و اعتراف عمر به اعلميّت
امير المؤمنين(ع)، علّت مخالفت معاندين با خلافت امير المؤمنين(ع)
مهمترين مطالب جلد دوّم عبارتند از:
تفسير آيۀ اولى الامر و نقد نظريّۀ عصمت اجتماع اهل حلّ و عقد، اكمليّت امير المؤمنين(ع)در جميع فضائل،منصب امامت
ويژه عباد اللّه المخلصين است،آراء اكثريت نمى‌تواند معيار انتخاب امام معصوم باشد، امام بايد افضل و در
رأس امور است و منصوب از جانب خدا باشد،مراد از اولى الامر ائمّه معصومين(ع)هستند، وصايت امير المؤمنين
و ائمّۀ معصومين(ع)از جانب رسولخدا
در جلد سوّم با تفسير آيات مختلف مطالب زير قابل بررسى است:
لزوم متابعت از اعلم،حديث جابر درباره اهل بيت(ع)، بحث در سند و مفاد حديث جاهليّت و تبيين مفهوم مرگ جاهلى،
خير البريّه در سورۀ بيّنه درباره امير المؤمنين و شيعيان آن حضرت وارد شده است، براساس آيۀ 69 سورۀ نساء ميان ارواح
مؤمنين و ائمّه معصومين(ع)معيت و اتّحاد معنوى برقرار است،حقيقت اسلام همان تشيّع است و بيان صفات شيعه،تفسير آيۀ تطهير و استشهاد و احتجاج‌هاى اهل بيت به آيۀ تطهير،زنان پيامبر مصداق اهل بيت نيستند.
اهمّ مطالب جلد چهارم به قرار زير است:
امام وارث همۀ علوم قرآن، علوم همۀ انبياء و بالاخره وارث
جنبه‌هاى روحى و علمى پيامبران است،ذكر برخى از معجزات و مناقب امير المؤمنين(ع)و اينكه امير المؤمنين(ع)
وارث همه كمالات پيامبر جز نبوّت بوده است،مراد از آيۀ«و من عنده علم الكتاب»امير المؤمنين(ع)مى‌باشد،
مراد از شاهد در آيۀ 17 سورۀ هود و مراد از هادى در آيۀ«و لكلّ قوم هاد»امير المومنين است،ضرورت وجود
امام و بيان اينكه زمين هيچگاه از حجّت خدا خالى نيست.
در جلد پنجم كتاب به مطالب زير اشاره شده است:
تحقيق معناى ولايت و بيان علامه طباطبايى دربارۀ آن،پيمودن راه ولايت مبتنى بر چشم‌پوشى از همه چيز جز خداست،
راه رسيدن به ولايت و حالات اوليا در منازل سلوك تا فناى در ذات الهى،گفتار محقّقان عرفا و حكما دربارۀ
انسان كامل، ولايت كلّيۀ الهيه عين ولايت خداست در خداوند اصالت دارد ولى در ولىّ تبعيّت دارد، انحراف
فرقه وهابيه و شيخيّه در توحيد و ولايت،تفسير آيۀ ولايت و شبهات فخر رازى پيرامون آيه و ردّ بر آنها.
مهمترين مطالب جلد ششم عبارتند از:
ميزان و محور حقّ على(ع)است،كيفيّت حج و عمره‌هاى رسولخدا(ص)،
خشم رسول اللّه از شكايت‌كنندۀ از امير المؤمنين و گفتار آنحضرت دربارۀ تصلّب على در دين،كيفيّت تشريع
حجّ تمتّع و تفاوتهاى آن با حجّ افراد و قران، بيان مبسوط جريان حجّة الوداع در تمهيد واقعۀ غدير خم،تفسير آيۀ
نسىء و بيان عدم مشروعيّت تبديل ماههاى قمرى به شمسى، بحث مفصّل تفسيرى،روائى،فقهى و تاريخى دربارۀ
بناء اسلام بر سال و ماه قمرى،يكى از اركان مهمّ وحدت اسلامى اتّحاد تاريخ است،قوائد سال قمرى و مضارّ
سال شمسى،لازم به ذكر است كه علامه طهرانى در كتاب رسالۀ نوين دراين‌باره به طور مفصّل صحبت كرده است كه‌علاقمندان مى‌توانند به آنجا رجوع نمايند.
در جلد هفتم مطالب زير بررسى شده است:
نصب امير المؤمنين(ع) در غدير خم به ولايت عامّۀ مطلقه،مشكلات و پى‌آمدهاى تحمّل ولايت، بلايا و فتن وارده بر امير المؤمنين(ع)پس از
رسولخدا(ص)،خطبه رسولخدا در غدير خم،روايات متعدّد دربارۀ شأن نزول آيۀ تبليغ، بحث در رابطه با سند حديث
غدير،گفتار علامه امينى راجع به مصادر حديث غدير،روايات وارده از شيعه دربارۀ حديث غدير، بحث در
تفسير و مفاد حديث غدير،تحقيق در معناى حقيقى و ريشه‌اى كلمه مولى،گفتار فخر رازى در معناى مولى و ردّ آن توسط علاّمۀ امينى
اهمّ مطالب جلد هشتم عبارتند از:
تفسير آيۀ ولايت،مراد از نعمت ولايت و مراد از يوم روز غدير خم است،
پيشى گرفتن از حكم خدا و رسولخدا عين عقب‌افتادگى است،نصّ رسولخدا(ص)بر امير المؤمنين بودن على(ع)،رأى
گيرى مخفيانه در سقيفه با خدعه همراه بود و از نظر ظاهر هم باطل است، اعتراف عمر به احقّ بودن امير المؤمنين(ع)براى
خلافت، امير المؤمنين(ع)ميزان سنجش نيكى‌ها و زشتى‌هاست، عمر بدعت‌هاى خود را رنگ و صبغۀ دينى
داد، عمر اسلام راستين را فداى عزّت عرب كرد،خطبۀ امير المؤمنين در تغيير سنت‌هاى خلاف.
در جلد نهم به مطالب زير اشاره شده است:
بيان احتجاج‌ها و استشهادها به حديث غدير، احتجاج امير المؤمنين به حديث غدير
در حوادث مختلف،نزول آيۀسأل سائلدرباره منكر حديث غدير،روايت ثعلبى در تفسير كشف و بيان در
شأن نزول آيۀسأل سائل،روايت ابوالفتوح رازى و كلمات شيرين و مسجّع او در ولايت، ابن تيميّه در معناى
ابطح اعمال غرض كرده است، عامه و اهل سنّت وهّابى‌ها را لعنت مى‌كنند،روز غدير خم روز عيد است،خطبۀ
امير المؤمنين در فضيلت غدير، عيد غدير افضل اعياد است، بيان سيد ابن طاوس در علّت افضليّت عيد غدير
بر ساير اعياد، بيان اعمال وارده در روز غدير، عمّامه بستن رسولخدا بر سر امير المؤمنين در روز غدير خم صورت گرفته است.
اهمّ مطالب جلد دهم عبارتند از:
بيان حديث منزلت، وزارت و خلافت على از روز اوّل با نبوت رسولخدا
بوده است،روايت علماى شيعه حديث منزلت را از زبان رسولخدا، استشهاد امير المؤمنين(ع)نزد ابوبكر به
حديث منزلت، وصيّت رسول خدا به انصار و بيان حديث منزلت،حديث منزلت در وقت حركت رسولخدا به
غزوۀ تبوك،شواهد قطعيّه بر خلافت امير المؤمنين(ع)بر مدينه در غزوۀ تبوك، ابيات منسوب به امير المؤمنين(ع)
دربارۀ حديث منزلت، ساير مقامات حديث منزله مانند بعد از فتح خيبر،در وقت بستن درهاى مسجد است غير از در على
در وقت عشيره و عقد اخوّت،گفتار رسولخدا به امّ سلمه،در موقع اسم‌گذارى حسنين عليهما السلام،در دعاى رسولخدا و گفتار او به ابوسفيان،
در وقت گفتار دشمن و در وقت فرستادن خالد،در معراج رسولخدا،در وقت رحلت رسولخدا در حضور انصار.
در جلد يازدهم مطالب مهمّ عبارتند از:
علم و عرفان خداوندى از شرائط اوليه رهبرى است، امير المؤمنين اعلم امّت به علوم ظاهرى و به علوم
باطنى بوده است، بحث پيرامون انا مدينة العلم و علىّ بابها،حاكم در مستدرك بر صحّت اين حديث اصرار دارد، بيان
قضايا و محاكمات امير المؤمنين(ع)،در ميان اصحاب و جميع امّت، امير المؤمنين(ع)مقام اوّل در علم را دارند، اعتراف
عمر به حقّانيت على(ع)در خلافت،قضاياى شگفت‌انگيز امير المؤمنين(ع)، كنار زدن امير المؤمنين(ع) به علت جهل به مقام والاى او.
در جلد دوازدهم دربارۀ مطالب زير بحث مى‌كند:
دربارۀ علوم عينيّه امير المؤمنين(ع)، اخبار غيبى متعدّد از
امير المؤمنين(ع)، علم منايا و بلايا و ملاحم و فتن امير المؤمنين، اخبار آن حضرت از شهادت خود، علوم
مختلف و متنوّعى كه از امير المؤمنين(ع)به ظهور رسيده است،گفتار ابن ابى الحديد در اينكه همۀ علوم به آنحضرت
مى‌رسد،جمع‌آورى قرآن توسّط آنحضرت، علم آنحضرت به زبان حيوانات و فرشتگان،پاسخ آنحضرت
از سؤالهاى پادشاه روم، امير المؤمنين عالم به تورات و انجيل و گويندۀ سلونى است.
اهم مباحث جلد سيزدهم عبارتند از:
تفسير آيۀو ما محمّد الاّ رسول قد خلت من قبله الرّسل...و بيان برخى
وقايع غزوۀ احد و پايدارى امير المؤمنين(ع)در دفاع از جان پيامبر(ص)، اعتراف عثمان به فرار خود در جنگ احد،
روايات صريحۀ رسولخدا در فرار عمر در روز احد، امر رسول خدا به آوردن قلم و دوات براى نوشتن وصيّت و منع عمر از
آوردن قلم و دوات و نسبت ياوه‌گوئى به پيامبر، بحث مشروع و مستوفى در سند حديث ثقلين و تواتر آن در روايات
شيعه و عامّه،مقاماتى كه رسولخدا به حديث ثقلين لب گشوده‌اند، بحث در سند و دلالت حديث ثقلين،روايات
خاصّه و عامه در تعيين دوازده امام.
در جلد چهاردهم مطالب زير مورد بررسى قرار مى‌گيرد:
امر قرآن و پيامبر به كتابت و تربيت كاتبان،منع عمر از كتابت حديث پيامبر(ص)، بيان علاّمۀ طباطبايى دربارۀ عدم تحريف قرآن،نقدى بر
كتاب فصل الخطاب در تحريف قرآن،معرّفى تأليفات امير المؤمنين(ع):مصحف على،مصحف فاطمه و كتابهاى
جامعه،جفر،ديات،فرائض، السّتّين در علوم قرآن و...،تقدّم شيعه در تدوين به پيروى از امير المؤمنين(ع)،در حالى كه تدوين
در اهل سنّت پس از دو قرن بوده است،كيفيّت تكوّن اسرائيليّات در حديث و سنت و روايات ابوهريره و عبدالله بن عمرو
مطالب مهمّ جلد پانزدهم عبارتند از:
جميع پيشگامان در تصنيف و تدوين نهضت اسلام شيعه بوده‌اند، اهميت صحيفۀ
كاملۀ سجّاديه و ضرورت انس با آن،تاريخچۀ تدوين صحيفۀ سجاديه و ملحقات آن، اتّحاد نفوس امامان با رسولخدا(ص)
مقتضى ذكر«آل»در صلوات است،قتل عام شيعيان و سوختن كتابخانه‌ها توسّط برخى از اهل سنّت، بحث دربارۀ
قيام‌كنندگان با شمشير از بنى فاطمه عليها السلام،نقد نظريّه محدّث قمى در بازگو نكردن برخى حقائق مسلّم تاريخى بخاطر مصلحت
انديشى‌هاى پندارى،قصيدۀ فرزدق دربارۀ امام سجّاد.
در جلد شانزدهم و هفدهم مطالب زير مورد بررسى قرار گرفته است:
تقدّم و تأسيس شيعه در جميع علوم از زمان امام باقر تا زمان امام عسكرى عليهما السلام، ارث بردن امام صادق(ع)علوم كلّيه را از رسولخدا،كار امام صادق آفتابى نمودن اسلام حقيقى بود، برخوردهاى مختلف
منصور با امام صادق(ع)،شرح حال مالك بن انس، ابو حنيفه،محمد بن ادريس شافعى و احمد بن حنبل،مذهب جعفرى
قياس را باطل مى‌داند.
اهم مطالب جلد هيجدهم عبارتند از:
علوم لدنّيه متنوّع حضرت امام جعفر صادق(ع)،
معاويّه سير نبوّت عادله را به طاغوتيّت جبّاره برگردانيد
با دقّت در تمامى مجّلدات كتاب معلوم مى‌شود كه ايشان به بسيارى از منابع شيعه و اهل سنّت تضلّع كامل دارند به
نظر علاّمۀ طهرانى مساله امامت و ولايت از مهمترين مسائل حياتى است و با شناخت اين واقعيّت تمام جهات
استعداديّۀ انسان در مدارج و معارج كمال رشد و نموّ مى‌كند و با عدم شناخت و پيروى نكردن از اين حقيقت،
استعدادها و قابليّت‌ها همه در مسير انحراف قرار گرفته و در لجن‌زار عفن ماديات و شهوات مضمحل و منهدم
مى‌شود و بنابراين تمامى هيجده مجلّد امام‌شناسى مباحث مربوط به اين مساله را دربر گرفته است.