شمس، سید حسین

سید حسین شمس (ولادت 1306ش)، از علمای برجسته خراسانی می‌باشد که نزد بزرگانی همچون آیت‌الله بروجردی، امام خمینی(ره) و علامه طباطبائی تلمذ نموده و آثاری همچون «توحید ناب» و «الأمر بين الأمرين» را در کارنامه تألیفی خویش دارد.

سید حسین شمس
نام سید حسین شمس
نام‌های دیگر آیت‌الله سید حسین شمس خراسانی
نام پدر
متولد 1346ق/1306ش
محل تولد مشهد
رحلت ایشان سال 1398 ش، 1441 ق و 2019 م رحلت نمودند
اساتید سید محمدحسین بروجردی

امام خمینی(ره)

علامه سید محمدحسین طباطبائی

برخی آثار مشكاة الأصول

الأمر بين الأمرين تحقيق أنيق حول نفي الجبر و التفويض و إثبات الأمر بين الأمرين

کد مؤلف AUTHORCODE02455AUTHORCODE

ولادت

آیت‌الله سید حسین شمس خراسانی به سال 1346ق/1306ش (در شناسنامه 1304) در اطراف مشهد، به دنیا آمد[۱].

تحصیلات در مشهد

وی پس از تحصیلات ابتدائی در مکتب‌خانه و دبستان، تحصیلات رسمی حوزه را از حدود 12 سالگی (حدود 1318ش) در حوزه علمیه مشهد و در مدرسه نواب، در محضر اساتید برجسته آن دیار آغاز کرد[۲].

اساتید در مشهد

برخی از اساتیدی که در مشهد، وی از محضرشان کسب فیض نمود، عبارتند از:

  1. شیخ محمدادیب ادیب نیشابوری (مغنی و مطول)؛
  2. میرزا احمد مدرس یزدی (معالم الأصول، قوانین و شرح لمعه)؛
  3. شیخ عبدالنبی کجوری (بخشی از کتاب قوانين الأصول)؛
  4. شیخ هاشم قزوینی (رسائل، مکاسب، کفایه و مقداری خارج اصول)؛
  5. شیخ شمس (شرح نظام)؛
  6. شیخ هادی کنی، از شاگردان آقابزرگ حکیم - ‌همراه شیخ محمدباقر بهبودی – (‌شرح اشارات تا نمط چهارم)؛
  7. شیخ غلامحسین محامی (منطق منظومه)[۳].

اساتید در تهران

وی در سال 1329ش، برای تکمیل علوم عقلی به تهران رفته و در مدرسه سپهسالار قدیم ساکن شد. برخی از اساتید ایشان در تهران، عبارتند از:

  1. شیخ مهدی حائری یزدی (نمط چهارم اشارات)؛
  2. شیخ محمدرضا قاضی - ‌از شاگردان میرزا احمد آشتیانی – (‌شرح منظومه)؛
  3. آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی - ‌در معیت آقایان سید رضی شیرازی و محی‌الدین انواری‌ - (بخشی از اسفار)؛
  4. آیت‌الله سید احمد خوانساری (خارج فقه و اصول)[۴].

اساتید در قم

وی در اواسط سال 1332ش، با هجرت به قم، در مدرسه حجتیه مستقر شدند. از جمله اساتید ایشان در قم، می‌توان از علما و آیات عظام ذیل، نام برد:

  1. سید محمدحسین بروجردی، خارج فقه (کتاب صلات)؛
  2. امام خمینی(ره)، خارج اصول (مباحث الفاظ)؛
  3. علامه سید محمدحسین طباطبائی (ادامه اسفار و خارج کفایه. درس خارج کفایه علامه، خصوصی برای ایشان و سید جلال‌الدین آشتیانی و یک نفر دیگر بوده است)[۵].

بازگشت و ادامه تحصیل در مشهد

ایشان در اواخر سال 1333ش، به قصد سفر به حوزه علمیه نجف، برای تکمیل درس خارج فقه و اصول، از قم به مشهد مراجعت نمود تا ضمن ازدواج، مقدمات سفر به نجف را فراهم کنند، اما با اطلاع از حضور و سکونت آیت‌الله سید محمدهادی میلانی در مشهد در چند ماه قبل آن، از عزیمت به نجف منصرف شده و با جدیت در درس خارج فقه و اصول این فقیه دقیق‌النظر و اصولی، حاضر شدند. آیت‌الله میلانی، حدود 13 سال اصول تدریس کردند که یک دوره کامل نشد و تمام حدود 20 سال حضورشان در مشهد فقه را تدریس فرمودند که ایشان از شاگردان مورد عنایت خاص استاد خود بودند و تقریرات این دروس - ‌هرچند تنظیم نشده - ‌اما موجود است[۶].

تدریس در مشهد

وی هم‌زمان با حضور در درس آیت‌الله میلانی، به تدریس سطوح عالی اصول و همچنین درس خارج اصول (اواخر دهه 40ش) اشتغال داشتند. همچنین مباحث کلام و حکمت را برای شاگردان خاص بیان می‌کردند[۷].

مراجعت و تدریس در قم

ایشان پس از ارتحال آیت‌الله میلانی در 1354ش، به حوزه علمیه قم عزیمت کردند، اما پس از یک سال و به قصد تبدیل منزل مسکونی در مشهد و استقرار دائمی در قم، به مشهد برگشتند و از تیرماه 1359ش، ساکن قم شدند و به ادامه تدریس خارج فقه و اصول و مباحث اعتقادی و تفسیر قرآن ادامه دادند و شاگردان فاضلی را تربیت کردند[۸].

وفات

ایشان در سال 1398ش برابر 1441ق از دنیا رفت.

تألیفات

علاوه برتقریرات فقه و اصول، ایشان کتاب‌ها و رسائل گوناگونی در فقه، اصول، رجال، کلام و اعتقادات، با نظرات خاص و ابتکاری دارند که امید است همه آنها منتشر شود. این رسائل در ابواب مختلف مباحث الفاظ و اصول عملیه و اجتهاد و تقلید و در فقه خمس، زکات، طهارت، صلات، ولایت فقیه و... می‌باشد[۹].

کتاب‌های چاپ‌شده

  1. توحید ناب؛
  2. توحید از نگاهی نو؛
  3. الأمر بين الأمرين؛
  4. مشكات الأصول، تنبیهات اشتغال؛
  5. مشكات الأصول، استصحاب؛
  6. التوحيد بين الفلسفة المادية و المدرسة العرفانية؛

و...[۱۰].

پانویس

  1. ر.ک: بی‌نام
  2. ر.ک: همان
  3. ر.ک: همان
  4. ر.ک: همان
  5. ر.ک: همان
  6. ر.ک: همان
  7. ر.ک: همان
  8. ر.ک: همان
  9. ر.ک: همان
  10. ر.ک: همان

منابع مقاله

بی‌نام، «نگاهی اجمالی به زندگی علمی و آثار آیت‌الله سید حسین شمس خراسانی»، برگرفته از پایگاه اطلاع‌رسانی کتاب ناب، سه‌شنبه 4 دی‌ماه 1397،

وابسته‌ها

الأمر بين الأمرين تحقيق أنيق حول نفي الجبر و التفويض و إثبات الأمر بين الأمرين

مشكاة الأصول