استعلامی، محمد
ولادت
محمد استعلامى، در چهارم تيرماه 1290، در اراك متولد شد. در همان شهر، رشد يافته و تحصيلاتش را تا آخر دبيرستان در آنجا پيموده و سال آخر دبيرستان را در مدرسه علميه تهران گذرانده است.
تحصیلات
ايشان در شهريور سال 1334 وارد دانشگاه تهران شد. دوره ليسانس ادبيات و تعليم و تربيت را در دانشسراى عالى تمام كرد و از سال 1337، دبير دبيرستان‌ها شد
او البته در همين مدت در كنار تدريس، دوره فوق ليسانس مطالعات اجتماعى را در دانشگاه تهران شروع مى‌كند و از فروردين 1340، عضو هيئت‌مؤلف لغت‌نامه دهخدا مى‌شود. در اوايل پاييز همان سال، با پيشنهاد استاد دكتر معين تصميم به ادامه تحصيل در رشته ادبيات مقطع دكترى مى‌گيرد.
او خيلى سريع دوره دكترى را مى‌گذراند؛ چنانكه در سال 1345 از رساله‌اش دفاع مى‌كند. در پاييز سال 1346، دانشكده علوم ارتباطات اجتماعى تشكيل مى‌شود و او يكى از اعضاى اصلى آن بود و پس از گذشت 3 سال او به دانشسراى عالى بازمى‌گردد و در همان جا مراتب استاديارى، دانشيارى و استادى را احراز مى‌كند و تا پايان سال 1356 كه بازنشسته مى‌شود، در همين دانشسرا با داشتن مسئوليت‌هاى مختلف طى اين سال‌ها، بازنشسته مى‌شود.
وى در خارج از كشور اقامت و فعاليت دارد و با اين حال، هر وقت كه به ايران مى‌آيد، تجربيات گران‌بهايى را دراختيار جوانان و دانشجويان و تشنگان ادب و فرهنگ اين ديار مى‌گذارد. استعلامى درباره روزگار دانشجويى‌اش مى‌گويد: «ما سعادت اين را داشتيم كه محضر بزرگانى چون بديع الزمان فروزانفر، جلال الدين همايى، مدرس رضوى، سيد كاظم عصار و امثال آنها را درك كنيم و در روان‌شناسى و علوم تربيتى، سر كلاس دكتر على‌اكبر سياسى و دكتر هوشيار و دكتر صديق اعلم نشستيم. پدر جامعه‌شناسى ايران، دكتر غلام‌حسين صديقى را ديديم و پاى درس او زانو زديم و عالى‌ترين مرتبه انسانيت را در شخصيت استثنايى او ديديم و سعادت مضاعف ما اين بود كه محضر نسل دوم را هم درك كنيم. استادان، دكتر معين، دكتر خانلرى، ذبيح الله صفا و دكتر حسن خطيبى هم به ما فيض رساندند.»
مسئوليت‌ها
او مسئوليت‌هاى علمى مختلفى در خارج از كشور داشتند؛ مسئوليت‌هايى از قبيل:
- استاد مدعو دانشگاه نيويورك؛
- محقق در دانشگاه دهلى نو و دانشگاه جواهر لعل نهرو؛
- محقق وابسته بخش مطالعات خاور نزديك در دانشگاه پنسيلوانيا و فيلادلفيا؛
- محقق وابسته مؤسسه مطالعات اسلامى دانشگاه مك‌گيل، مونترئال؛
- استاد زبان فارسى دانشگاه مك‌گيل.
استعلامى از جمله افرادى است كه تلاش وافرى براى شناساندن ادبا و فضلاى روزگاران دور و نزديك اين ديار كرده و يكى از كارهايش كه چندين سال از وقت و عمر خود را به پاى آن ريخت، پژوهشى است درباره عطار و «تذكرة الاولياء».
آثار
دكتر استعلامى، تصحيحى دقيق از «تذكرة الاولياء» شيخ فريد الدين، عطار نيشابورى به عمل آورد كه تا به امروز، بهترين تصحيح از اين کتاب مهم است و 19 بار تجديد چاپ شده است.
شرح هفت جلدى وى بر مثنوى معنوى در سال 1364، جايزه کتاب سال را از آن وى كرد.
استعلامى همچنين بر غزليات حافظ نيز شرحى نوشت كه با عنوان «درس حافظ» در دو جلد از سوى انتشارات سخن به بازار کتاب عرضه شد.
«حديث كرامت» كه تحقيقى است درباره فرقه كرامتيه، «بوستان سعدى، باب چهارم (در تواضع)» و «بررسى ادبيات امروز ايران» از ديگر آثار دكتر استعلامى است.
وابسته‌ها
تذکرة الأولیاء (زوار) / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
مثنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی
متن و شرح مثثنوی مولانا / نوع اثر: کتاب / نقش: تصحيح و تعليق
بوستان سعدی، باب چهارم (در تواضع) / نوع اثر: کتاب / نقش: معلق
بررسی ادبیات امروز ایران / نوع اثر: کتاب / نقش: پژوهش