الأصول (مباحث الألفاظ)
| نام کتاب | الأصول |
|---|---|
| نام‌های دیگر کتاب | مباحث الألفاظ |
| پدیدآورندگان | حسینی شیرازی، محمد (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 159/8 /ح59 الف6 1370 |
| موضوع | اصول فقه شیعه - قرن 14 |
| ناشر | موسسة الفکر الاسلامي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1370 هـ.ش یا 1412 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE12996AUTOMATIONCODE |
«الأصول(مباحث الالفاظ)»، به زبان عربى، اثر آیت‌الله سيد محمد شيرازى، درباره مباحث الفاظ است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر پنج بخش است:
بخش اول، از موضوع علم اصول تا آخر بحث مشتق است؛
بخش دوم، از اول بحث اوامر تا آخر مبحث تجسم و احباط است؛
بخش سوم، از بحث ثواب و عقاب در واجب غيرى تا مقدارى از بحث نواهى است؛
بخش چهارم، از ابتداى بحث اجتماع امر و نهى تا آخر بحث مفهوم وصف است؛
بخش پنجم، از بحث مفهوم غايت تا آخر بحث مجمل و مبين است.
گزارش محتوا
در بخش اول، از علم و موضوع آن، تمايز بين علوم، موضوع علم اصول، تعريف علم اصول، وضع و اقوال پنج‌گانه درباره آن، لفظ و معنا، معناى حرفى، خبر و انشاء، مبهمات، وضع مبهمات، كيفيت مجاز، استعمال لفظ در لفظ، تبعيّت دلالت از اراده، وضع هيئات، علائم حقيقت و مجاز، تعارض احوال، حقيقت شرعيه، صحيح و اعم، اشتراك، استعمال لفظ در بيشتر از يك معنا و مباحث مربوط به مشتق سخن به ميان مى‌آيد.
در بخش دوم، از معنای «امر»، «امر» به حسب اصطلاح، اعتبار يا عدم اعتبار علو و استعلاء در معنای «امر»، ظهور ماده امر در وجوب، طلب و اراده، جبر و اختيار، معناى صيغه امر، حقيقت امر، وجوب و ندب، جمله‌هاى خبريه‌اى كه در مقام طلب به كار مى‌روند، ظهور صيغه در وجوب، تعبدى و توصلى، متمم الجعل، اصل عملى در صورت شك در مدخليت قصد قربت، اطلاق صيغه و نفسى و عينى و تعيينى بودن وجوب، امر عقيب حظر، مره و تكرار، دفعه و فرد، فور و تراخى، اجزاء، مقدمه واجب، اقسام مقدمه، شرط متأخر، تقسيمات واجب، واجب معلق، وضعيت قيدى كه امرش داير است بين اينكه مال ماده باشد يا هيئت، نفسى و غيرى، شك در نفسيت و غيريت، طاعت و معصيت، خلف وعد و وعيد، تجسم و احباط بحث مى‌شود.
در بخش سوم، مباحث ثواب و عقاب در واجب غيرى، مقدمه موصله، تقسيم واجب به اصلى و تبعى، شك در اصليت و تبعيّت، مقدمه حرام، ترتّب، جواز امر آمر با علم به انتفاى شرط آن، تعلق اوامر و نواهى به طبايع يا افراد، نسخ وجوب، واجب تخييرى، واجب كفايى، واجب موسع، تخيير عقلى يا شرعى، امر به امر به شىء و بخشى از مباحث نواهى مورد بررسى قرار مى‌گيرد.
در بخش چهارم، مباحث اجتماع امر و نهى، اصولى بودن مسئله، مندوحه، قدرت، عذر بودن يا نبودن مطلق نسيان، حكم خروج از مغصوب، دلالت نهى بر فساد، مفهوم شرط، انتفاء سنخ حكم و مفهوم وصف مطرح مى‌شود.
در بخش پنجم، از مفهوم غايت، عام و خاص، تفاوت بين عام و اسماء عدد، نكره در سياق نفى، تخصيص عام، عام مخصّص به مجمل، دوران بين تخصيص و تخصص، فحص از مخصص، خطابات مشافهه (در لزوم فحص از مخصص، فرق نمى‌كند كه عام، به‌صورت خطاب شفاهى باشد يا حكم، بدون خطاب بيان شده باشد)، عام و ضمير (عام با ضمير منفصلى كه به بخشى از افراد آن بازمى‌گردد، تخصيص نمى‌خورد و اگر ضمير، متصل باشد، موجب اجمال عام مى‌گردد)، تخصيص به مفهوم، استثنايى كه در پى چند جمله بيايد، تخصيص كتاب، مطلق و مقيد، مقدمات حكمت، مقصود از «بيان»، تفاوت بين عام و مطلق، سرايت نكردن تقييد يا اطلاق از يك جهت به ساير جهات، حمل مطلق بر مقيد، احكام وضعى و مجمل و مبين بحث مى‌شود.