متشابه القرآن و مختلفه

    از ویکی‌نور
    متشابه القرآن و مختلفه
    نام کتاب متشابه القرآن و مختلفه
    نام های دیگر کتاب
    پدیدآورندگان ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی (نويسنده)
    زبان عربی
    کد کنگره ‏BP‎‏ ‎‏85‎‏/‎‏1‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏2‎‏ ‎‏1328
    موضوع تفاسیر شیعه - قرن 6ق.

    قرآن - متشابهات و محکمات

    ناشر بيدار
    مکان نشر قم - ایران
    سال نشر
    کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE1538AUTOMATIONCODE


    مولف

    محمد بن على بن شهر آشوب مازندرانى، متوفاى 588 هجرى.

    موضوع

    تفسير قرآن به صورت موضوعى و در خصوص آيات متشابه و محتاج به توضيح و آيات مورد اختلاف علما در موضوعات گوناگون.

    پيشينه تأليف

    قرآن درياى عميقى است كه هركس گوشه‌اى از آن را ديده، غرق آن شده و محو جمال و زيبايى آن گشته است.

    عناوين مورد تحقيق در قرآن بسيار فراوانند و علاوه بر تفسير و تأويل، عناوينى از قبيل: ناسخ و منسوخ، مَجازهاى قرآن، اسباب النزول، غريب القرآن، اعراب قرآن، لغات قرآن، فضائل قرآن، علم قراءت و تجويد و...هم تأليفاتى را به خود اختصاص داده‌اند.

    يكى از موضوعات مهم قرآنى مسئله محكم و متشابه است.

    در اين زمينه اولين كسى كه دست به قلم برده حمزة بن حبيب زيّات كوفى متوفاى 156 هجرى و از اصحاب امام صادق عليه السلام است كه معروف به امام القّراء مى‌باشد.

    پس از او ديگران نيز كتبى با نام متشابه القرآن تأليف نمودند از جمله:

    - ابوعبدالله محمد بن هارون

    - حسن بن حسن بن موسى نوبختى م 310 ه‍

    - محمد بن احمد عميدى صاحب تنقيح البلاغه م 433 ه‍

    - صدر المتألهين شيرازى م 1050 ه‍، و...

    از مؤلف

    ابن شهر آشوب كه در موضوعات مختلف تأليفات گرانبهايى دارد، در علوم قرآنى نيز سه كتاب ارزشمند به يادگار گذاشته كه عبارتند از:

    1 - الأسباب و النزول

    2 - متشابه القرآن و مختلفه (كتاب حاضر)

    3 - المناقب، كه در آن آيات فراوانى را در فضائل اهل بيت عليهم السلام بيان نموده است.

    عناوين كتاب

    كتاب متشابه القرآن در دو جلد تأليف شده است .جلد اول اين كتاب شامل:

    1 - بحث‌هاى توحيد و اصول دين و صفات الهى

    2 - خلقت آسمان و زمين و ديگر موجودات

    3 - سعادت و شقاوت و قضا و قدر

    4 - نبوت و قصص أنبياء عليهم السلام

    5 - بحث‌هاى متفرقه به عنوان مفردات

    جلد دوم كتاب نيز شامل بحث‌هايى است از جمله:

    1 - آيات قرآن پيرامون پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم

    2 - فضائل اهل بيت پيامبر عليهم السلام

    3 - موضوعات متفرقه مانند توبه، قيامت و...

    4 - آيات اصول فقه و فقه

    5 - ناسخ و منسوخ

    6 - نوادر

    روش بحث

    ابن شهر آشوب مازندرانى در اين كتاب بحث‌ها را چينش موضوعى داده و از تفسير ترتيبى قرآن اجتناب كرده، علت آن هم روشن است زيرا دسترسى به مطلب مورد نظر و بحث دلخواه به سادگى امكان پذير است.

    در اين كتاب تمام قرآن تفسير نشده، بلكه فقط آيات متشابه و آياتى كه مورد اختلاف علما يا مفسرين قرار گرفته‌اند تبيين شده‌اند؛ لذا دسترسى به مطلب دلخواه در اين نوع تفسير گزينشى مشكل است.

    با ترتيب موضوعى و قرار دادن هر دسته آيات در يك عنوان، اولا تمام آيات مربوط به يك موضوع به سهولت بررسى مى‌گردد و ثانيا از تكرار بسيارى از آيات در جاهاى مختلف كتاب پرهيز مى‌شود و لازم نيست در هر كجا به موضوع خاصى رسيد تمام آيات سابق و لاحق را در آن موضوع تكرار كند.

    چاپ

    كار تحقيق و تصحيح و مقابلۀ كتاب و استخراج آيات در اين چاپ بر عهدۀ حجة الاسلام حسن مصطفوى بوده و در ابتداى كتاب نيز علامه شهرستانى مقدمه‌اى بر آن نوشته و بحث‌هايى پيرامون محكم و متشابه و حكمت وجود متشابه در قرآن آورده كه بسيار زيبا و خواندنى است.

    در پايان كتاب فهرست مطالب آمده و پس از آن فهرست آياتِ بحث شده در كتاب، به ترتيب سوره‌هاى قرآن ذكر شده است.


    وابسته‌ها

    پیوندها

    مطالعه کتاب متشابه القرآن و مختلفه در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور