مجتبایی، فتح‌الله
| نام | مجتبایی، فتح‌الله |
|---|---|
| نام های دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مولف | AUTHORCODE7664AUTHORCODE |
«سيد فتح‌الله مجتبايى»، در آذرماه 1306ش، در تهران ولادت يافت. مقدمات ادبيات و علوم رسمى را در فراهان فراگرفت و تحصيلات متوسطه را در دبيرستان‌هاى اراك به پايان رساند.
در سال 1332ش، از دانشكده ادبيات دانشگاه تهران و دانشسراى عالى درجه ليسانس گرفت و از آن سال تا 1338ش، در دبيرستان‌هاى اراك، تهران و دانشسراى عالى به تدريس ادبيات و زبان‌هاى خارجى اشتغال داشت.
در 1339ش، از طرف وزارت فرهنگ براى آشنايى با روش‌هاى جديد تأليف كتاب‌هاى درسى به خارج از كشور اعزام شد و پس از يك دوره مطالعه و تحقيق در اين زمينه در آمريكا (دانشگاه كلمبيا، نيويورك)، به كشور بازگشت و مأمور تهيه و تدوين كتاب‌هاى درسى در ادبيات براى دبيرستان‌ها شد.
در 1341ش، به وابستگى فرهنگى ايران در پاكستان و مديريت خانه‌هاى فرهنگى ايران در شهر لاهور منصوب شد و تا سال 1344ش، در آنجا به خدمات فرهنگى و تحقيق در فرهنگ اسلامى - ايرانى شبه‌قاره مشغول بود.
در پاييز 1344ش، به دعوت دانشگاه هاروارد به آمريكا سفر كرد و تا سال 1350ش، در آن دانشگاه به تحصيل در فرهنگ و تاريخ اديان و زبان‌هاى باستانى ايران و هند اشتغال داشت و به اخذ درجه فوق ليسانس در تاريخ تطبيقى اديان و دكترى در تاريخ اديان و فلسفه‌هاى ايران و هند نائل گرديد و چون زمينه اصلى تحقيقات و تحصيلات او موضوعات مربوط به تاريخ و فرهنگ ايران و هند بود، در اين مدت، دو بار به كشور هند سفر كرد و براى آشنايى با روش‌هاى سنتى تفسير متون هندوئى و نيز مشاهده احوال و سازمان‌هاى دينى زرتشتيان هند، چندگاهى در بنارس، دهلى و بمبئى به مطالعه و بررسى پرداخت.
در 1350ش، به ايران بازگشت. يك‌چند در كالج دماوند به تدريس ادبيات فارسى و در گروه فلسفه دانشكده ادبيات دانشگاه تهران به تدريس حكمت شرق مشغول بود و سال بعد به دانشكده الهيات و معارف اسلامى انتقال يافت و در گروه اديان و عرفان تطبيقى به خدمت پرداخت.
در 1353ش، به رايزنى فرهنگى ايران در هند مأمور شد و تا پاييز 1356ش، در آن كشور علاوه بر خدمات مربوط به مطالعه و تحقيق در روابط فكرى و فرهنگى مسلمانان و هندوان در شبه‌قاره اشتغال داشت و در اين زمينه تأليفاتى نيز به‌صورت كتاب و مقاله منتشر ساخت.
پس از پايان مأموريت و بازگشت به كشور، همچنان در دانشكده الهيات و معارف اسلامى به تدريس ادامه داد و چند دوره مديريت گروه اديان و عرفان آن دانشكده را بر عهده داشت. اكنون نيز در همان گروه به تدريس تاريخ اديان، روش‌شناسى و عرفان تطبيقى اشتغال دارد.
در طول دوران خدمات فرهنگى خود، نزديك به 200 عنوان كتاب، مقاله، شعر و نقد كتاب به‌صورت تأليف، ترجمه و تصحيح به زبان‌هاى فارسى و انگليسى در ايران و خارج از ايران از ايشان انتشار يافته است.
فهرستى از گزيده اين آثار عبارتند از:
- مجموع زندگى‌نامه‌ها و آثار آقايان:
1. آيت‌الله حاج شيخ هادى نجم‌آبادى؛
2. احمد بيرشك؛
3. محمدحسن لطفى؛
4. محمود نجم‌آبادى؛
5. علامه محمد قزوينى؛
6. يدالله سحابى؛
7. سيد جعفر سجادى ؛
8. عبدالحسين نوايى؛
9. مرتضى مطهرى؛
10. محمدحسن گنجى؛
11. جلال‌الدين همائى ؛
12. عبدالرحمان شرفكندى؛
13. مهدى مدرس آشتيانى؛
14. شيخ حسينعلى راشد؛
15. فتح‌الله مجتبايى.
- كتاب‌ها:
1. شعر جديد فارسى؛
2. چيترا و گزيده اشعار؛
3. بوطيقا، هنر شاعرى؛
4. گزيده اشعار رابرت فراست؛
5. عصر طلائى يونان و فلسفه و هنر آن؛
6. تاريخ ادبيات ايران از فردوسى تا سعدى؛
7. شهر زيباى افلاطون و شاهى آرمانى در ايران باستان؛
8. لغت درى (فرهنگ لغت فرس اسدى طوسى)؛
9. طوطى‌نامه، ضياءالدين نخشبى (تصحيح متن و مقدمه در شرح احوال و آثار او)؛
10. راى و برهمن، بر اساس كليله و دمنه بهرامشاهى؛
11. روضة العقول يا مرزبان‌نامه بزرگ؛
12. Hindu-Muslim Cultural relations, New Delhi, 1978 ؛
13. Indo-Iranian Studies, New Delhi, 1977. ؛
- گزيده مقالات:
1. نظامى و هفت پيكر؛
2. ذكر چند سنه از تاريخ كبير جعفرى در باره تاريخ وفات فردوسى و خيام و ناصرخسرو؛
3. افلاطون و آئين داريوش؛
4. افلاطون و نظام طبقاتى هند و ايرانى؛
5. ملاحظاتى در باره اعلام كليله و دمنه؛
6. حافظ و اميرخسرو؛
7. آخرالزمان در يهود و مسيحيت؛
8. آدم در يهود و مسيحيت؛
9. آذركيوان و ادبيات آذركيوانى؛
10. افسانه‌هاى جهانگرد؛
11. ابراهيم ادهم؛
12. ابليس در عرفان و ادب؛
13. ابن خفيف؛
14. ابن سبعين؛
15. نقل علوم و معارف هندى به جهان اسلامى؛
16. حافظ و امير معزّى؛
17. از حواشى ديوان حافظ؛
18. ابن سينا - ادب و عرفان و زبان‌شناسى؛
19. داستان‌هاى هندى در ادب فارسى، يكى قطره باران؛
20. سخنى در باره شاهنامه؛
21. نسخه‌اى كهن از شاهنامه؛
22. ابوالقاسم فندرسكى؛
23. گفتگوى اقبال و حافظ؛
24. زبان اردو (تكوين و گسترش آن) در شبه‌قاره؛
25. احمد سرهندى؛
26. داستان ملاقات و مكاتبات بوعلى و بوسعيد؛
27. اسلام در قاره؛
و...
منابع مقاله
پايگاه مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، چهارشنبه، 14 ارديبهشت 1390ش.
وابسته‌ها
تاریخ ادبیات ایران از فردوسى تا سعدى (براون) / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
منتخب جوگ باسشت / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم و محقق
شاهد صادق / نوع اثر: کتاب / نقش: زير نظر
حافظ (زندگی و اندیشه) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده