جلاء العیون: تاریخ چهارده معصوم علیهم‌السلام
جلاء العيون: تاريخ چهارده معصوم (عليهم السلام)، از جمله تأليفات علامه مجلسى است كه حاوى شرح حال و تاريخ زندگى پيامبر(ص)، حضرت زهرا(س) و ائمه اطهار(ع) مى‌باشد. كتاب توسط سيد على اماميان تحقيق شده است.
| نام کتاب | جلاء العیون: تاریخ چهارده معصوم (علیهم السلام) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | تاریخ چهارده معصوم علیهم السلام (جلاء العیون) |
| پدیدآورندگان | مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (نويسنده)
امامیان، علی (محقق) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 36 /م3ج8 |
| موضوع | چهارده معصوم - سرگذشت نامه |
| ناشر | سرور |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1380 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2322AUTOMATIONCODE |
نويسنده خود در وجه تسميه اين كتاب مى‌نويسد: چون اشك ريختن در مصائب پيشوايان دين، موجب جلاى ديده‌هاى ظاهر و باطن مؤمنين مى‌گردد، آن را «جلاء العيون» ناميدم [۱].
وى همچنين مى‌نويسد: در بحار الأنوار به‌تفصيل به زندگانى چهارده معصوم پرداخته و در حيات القلوب نيز به‌اختصار مطالبى آورده‌ام؛ اما چون كتاب اول براى عموم مفيد نيست و تحصيل كتاب دوم هم براى بيشتر مردم دشوار است با وجود اشتغالات فراوان به اثرى جديد در تاريخ چهارده معصوم دست زده كه به زبان فارسى و منحصر در بيان ولادت و شهادت پيامبر(ص) و ائمه(ع) باشد و همگان بتوانند از آن بهره‌مند شوند [۲].
كتاب از يك پيشگفتار، يك مقدمه و متن كه شامل چهارده باب است تشكيل شده است.
مقدمه كتاب، در بيان ثواب گريستن بر مصائب پيامبر(ص) و ائمه طاهرين(ع) است. نويسنده در اين مقدمه، روايات زيادى را در فضيلت گريه بر معصومين(ع) آورده است؛ از آن جمله روايت شيخ مفيد و شيخ طوسى به سند معتبر از امام صادق (ع) است كه فرمودند: هر كه مهموم و مغموم باشد براى ستمى كه بر ما رفته است، هر نفسى كه كشد، تسبيحى در نامه عملش نوشته شود و غم او براى ما، عبادت باشد و سرّ ما را پنهان داشتن از دشمنان ما ثواب جهاد في سبيل الله دارد؛ پس حضرت صادق (ع) فرمود كه: بايد كه اين حديث با آب طلا نوشته شود [۳].
مؤلف، شرح حال هريك از چهارده معصوم را در يك باب متعرض شده است. وى معمولا در هر باب، در ضمن چندين فصل از ولادت، اسما، فضائل و معجزات، سيره و مكارم اخلاق و كيفيت وفات و شهادت معصوم مورد نظر سخن مى‌گويد.
اين كتاب به روش كلامى - روايى تأليف شده است؛ بدون اينكه از چشم‌انداز برون‌دينى، حيات معصومان مورد بررسى قرار گيرد؛ چراكه مؤلف محترم، اين اثر را براى شيعيان نوشته است. هرچند در هر موضعى و موضوعى نظرات علماى اهل سنت را هم ذكر كرده است، اما آنچه از تمام مواضع نگرش نويسنده به دست مى‌آيد كاملا اعتقادى و كلامى است [۴].
نكته ديگر اينكه مؤلف محترم گو اينكه قصد داشته رواياتى را نقل كند كه معصومان را موجوداتى ماوراى طبيعت نشان دهد؛ از اين جهت مى‌توان استنباط كرد كه مؤلف به اين بزرگواران از چشم بشرى نگاه نكرده، بلكه آنان را مافوق انسان‌ها در نظر گرفته، نه انسان‌هاى مافوق. نحوه ولادت و نحوه شهادت و... اين بزرگان به‌گونه‌اى ترسيم شده كه خواننده گمان مى‌برد دست بشر در كار نبوده است. از اين جهت اگرخواننده با مؤلف آشنايى كامل نداشته باشد و عقيده تشيع درباره جبر و اختيار و... نداند گمان مى‌برد كه كتاب بر اساس نگرش جبرگرايانه تأليف شده است؛ درحالى‌كه مذهب تشيع به «امر بين امرين» معتقد است، نه جبرگرايى [۵].
مزايا و معايب كتاب به‌طور ساده و روان و قابل فهم تهيه و تأليف شده و به لحاظ حجم هم به‌گونه‌اى است كه خواننده را خسته نمى‌كند. به‌علاوه با بهره‌گيرى از احاديث و روايات براى مخاطب خود كاملا مفيد است. به تعبير ديگر، كتاب به روش كاملا سنتى نوشته شده و براى عموم كسانى كه از اين راه به دين رويكرد دارند كتاب ارزنده‌اى است [۶].
پانويس
منابع مقاله
1. پيشگفتار، مقدمه و متن كتاب.
2. مجله كتاب ماه دين، مرداد 1379، شماره 34، نام مقاله: گزيده جلاء العيون، پايگاه مجلات تخصصى نور، به آدرس:
http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/33432 .
پیوندها
مطالعه کتاب جلاء العیون: تاریخ چهارده معصوم (علیهم السلام) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور