الحریات العامة و حقوق الإنسان
الحریات العامة و حقوق الإنسان (دراسة تاريخية وفلسفية و سياسية و قانونية مقارنة)، نوشته احمد سلیم سعيفان (معاصر) است. این کتاب یک مطالعه تطبیقی جامع (تاریخی، فکری، فلسفی، سیاسی و حقوقی) درباره مفهوم آزادیهای عمومی و حقوق بشر است که به بررسی ابعاد و تضمینهای اساسی این مسئله در سطح ملی و بینالمللی میپردازد.
| الحریات العامة و حقوق الإنسان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سعیفان، احمد سلیم (نويسنده) |
| ناشر | الحلبي الحقوقية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 2010م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | آزادی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /س7ح4 585 JC |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
مطالب کتاب به دو بخش اصلی، در دو جلد تقسیم شده است که جلد اول (الجزء الأول) به تئوری عمومی حقوق و آزادیهای عمومی اختصاص دارد و شامل سه باب (مفهوم، چارچوب تاریخی/فلسفی و ضمانتهای اساسی) است و جلد دوم (الجزء الثاني) به مطالعه نظام حقوقی آزادیهای عمومی در حقوق تطبیقی میپردازد.
سبک نگارش
سبک نگارش کتاب دانشگاهی و تحلیلی است، با تمرکز بر مطالعه تطبیقی مفاهیم حقوقی در بستر تاریخی، فکری و فلسفی، و استفاده گسترده از اصطلاحات تخصصی حقوقی و سیاسی[۱].
گزارش محتوا
جلد اول (الجزء الأول): مفهوم آزادیهای عمومی و حقوق بشر، چارچوب تاریخی، فکری و فلسفی، و ضمانتهای اساسی: این بخش در سه باب، به مبانی نظری آزادیهای عمومی و حقوق بشر میپردازد: باب اول به مفهوم آزادیهای عمومی و حقوق بشر و دستهبندیهای آنها اختصاص دارد. در این قسمت، تمایز میان مفاهیم "آزادی" و "حقوق بشر" موردبررسی قرار میگیرد و تعاریف مختلف آزادی (کلاسیک، سیاسی، و حقوقی) و حقوق بشر ارائه شده و به دستهبندیهای فقهی این حقوق، از جمله تمایز بین آزادیهای فردی و جمعی، پرداخته میشود[۲].
باب دوم، چارچوب تاریخی، فکری و فلسفی این آزادیها را ترسیم میکند. در این باب، ریشههای فلسفی ظهور حقوق بشر، از جمله اندیشههای عصر روشنگری و طبقه بورژوازی که در اروپا و آمریکا به اوج خود رسیده بود، بررسی میشود. همچنین، نظریات قرارداد اجتماعی (مانند هابز، لاک و روسو) و تأثیر متفکرانی چون مونتسکیو بر تجسم سیاسی و قانونی این حقوق، بهویژه در اعلامیهها و اصلاحات قانون اساسی انگلستان، آمریکا و فرانسه، تشریح میگردد[۳].
باب سوم، ضمانتهای اساسی حقوق و آزادیهای عمومی را موردبحث قرار میدهد. در این قسمت، اصل بنیادین مساوات بهعنوان یکی از مهمترین تضمینها بررسی شده و چگونگی تثبیت این اصل در اسناد بینالمللی و قوانین اساسی کشورهای مختلف (از جمله لبنان) شرح داده میشود[۴].
بخش دوم (الجزء الثاني): نظام حقوقی آزادیها در حقوق تطبیقی: این بخش در یک تمهید و سه فصل، به بررسی دقیق انواع حقوق و آزادیها در نظامهای حقوقی مختلف میپردازد: فصل تمهیدی: مبدأ مساوات: فصل تمهیدی به بررسی مبنای مبدأ مساوات اختصاص دارد که بهطورکلی یکی از ارکان اساسی و ضروری نظامهای دموکراتیک محسوب میشود. این مبدأ بهعنوان زیربنایی برای طبقهبندی حریّتها و حقوق شناخته شده است. محتوای این بخش نشان میدهد که هدف از طرح مفهوم مساوات، فراتر از جنبههای تاریخی یا فلسفی، این است که حقوق و حریّتها از دیدگاه حقوقی قابل تقسیمبندی نیستند و باید بهدوراز هرگونه تبعیض در تملک و تعاملات اجتماعی قرار گیرند. همچنین، این فصل به مفاهیم و تعابیر مساوات در دموکراسی لیبرالی (تساوی در حقوق و حریّتها) میپردازد و جایگاه این اصل را در منظر انساندوستانه غیراخلاقی که مساوات را طبیعی میداند، بیان میکند[۵].
فصل اول بر «الحقوق و الحریّات البدنیة» تمرکز دارد که به حقوق اساسی و ذاتی فرد در ارتباط با هستی، سلامتی و امنیت او مربوط میشوند. این حقوق به طور عمده در چهار محور اصلی موردبررسی قرار گرفتهاند: حق انسان بر جسد و سلامت جسمانیاش (مانند مسائلی چون اهدای عضو، سقطجنین، و خودکشی که به منزله حد نهایی آزادی فردی تلقی میشود)؛ حق در زندگی خصوصی (شامل حریم مسکن و مکاتبات)؛ حق در امنیت شخصی (که مستلزم رعایت تضمینات قضایی و منع توقیف غیرقانونی است)؛ و حقِ فرد برای حرکت، سفر یا تغییر محل زندگی بدون محدودیت یا مانع از سوی حکومت یا سایر نهادها (شامل جابهجایی و اقامت در داخل و خارج از کشور). این آزادیها در حقوق عمومی، بهعنوان شرط اساسی برای وجود سایر آزادیها در نظر گرفته میشوند و نقض آنها مستلزم ضمانتهای قانونی و قضایی است[۶].
فصل دوم به «الحریّات الفکریة» (آزادیهای فکری) میپردازد که مرتبط با آزادیهای روحی انسان هستند و با فعالیتهای غیراقتصادی و غیر مالیاتی فردی انطباق مییابند. این آزادیها برای ساختن شخصیت انسانی و آشکارسازی ویژگیهای فردی اهمیتی بنیادین دارند. این فصل، آزادیهای فکری را در پنج قالب کلی طبقهبندی کرده است: آزادی رأی و بیان، آزادی مذهبی یا اعتقادی، آزادی تعلیموتربیت، آزادی مطبوعات و آزادی اتصال سمعی و بصری. در این مباحث، قوانین و اصول دموکراتیک تضمین میکنند که فرد بتواند افکار و عقاید خود را آشکار سازد، بهشرط آنکه مخل نظام عمومی یا حقوق دیگران نباشد[۷].
فصل سوم به حقوق و آزادیهایی اختصاصدادهشده است که مربوط به «شخصیت علائقیه» (شخصیت ارتباطی) فرد در جامعه است. این حقوق، جوانب مدنی، شهروندی و روابط متقابل فرد با اجتماع و دیگر افراد را در بر میگیرد[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.