فلسفه تاريخ: مجموعه‌ مقالات از دایرةالمعارف فلسفه

فلسفه تاريخ
پدیدآوران	ادواردز، پل (نويسنده) سالکی، بهزاد (مترجم)
عنوان‌های دیگر	مجموعه مقالات از دایره المعارف فلسفه
ناشر	پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1375ش
چاپ	1
شابک	‎964-426-043-0
موضوع	تاریخ - فلسفه - مقاله‌‏ها و خطابه‌‏ها - فیلسوفان - سرگذشت نامه
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ف‎‏8 16/8 D
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

فلسفه تاريخ: مجموعه‌ مقالات از دایرةالمعارف فلسفه، اثری از پل ادواردز (۱۹۲۳- ۲۰۰۴م) فیلسوف اخلاق اتریشی- آمریکایی و سرویراستار دایرةالمعارف مک میلان تحت عنوان «دانشنامه فلسفه» به زبان انگلیسی که توسط بهزاد سالکی به فارسی ترجمه شده است. این کتاب مجموعه‌ای از مقالات برگزیده از «دایرةالمعارف فلسفه» از نویسندگان مختلف است که به بررسی عمیق مباحث و نظریه‌های اصلی فلسفۀ تاریخ می‌پردازد و اختلافات میان دیدگاه‌های تحلیلی و نظری در مورد ماهیت و روش تاریخ‌نگاری را منعکس می‌کند.

ساختار

کتاب دربردارنده‌ی مقالاتی است که در دو بخش اصلی تنظیم شده است: «بخش اول: مباحث و نظریه‌ها» و «بخش دوم: فیلسوفان بزرگ تاریخ». تنظیم مطالب به صورت حاضر از سوی مترجم انجام ‌گرفته است و در اصل دایره‌المعارف به‌صورت الفبایی منظم گردیده و جهت سهولت استفاده مخاطب در دو بخش تدوین شده است. مخاطب مقالات، خوانندگانی هستند که از سطح تخصصی پیشرفته‌تری برخوردار هستند و ازاین‌رو درک صحیح مطالب نیازمند کسب مقدمات بیشتر است..

سبک نگارش

شیوه نگارش کتاب، باتوجه‌به ماهیت آن به‌عنوان مجموعه‌مقالات، تخصصی و آکادمیک بوده و مطالب به‌صورت تخصصی و روشمند به تحلیل مباحث بنیادین فلسفه تاریخ می‌پردازند. .

گزارش محتوا

بخش اول کتاب با عنوان «مباحث و نظریه‌ها»، به دوازده مقالۀ مستقل در زمینه‌های مختلف فلسفۀ تاریخ و مباحث نظری مربوط به آن اختصاص دارد که عبارت‌اند از:

1. فلسفه تاریخ (نوشتهٔ و. ه. درِی): این مقاله به دو شاخه متمایز از پژوهش فلسفی تاریخ می‌پردازد:
   1. فلسفه انتقادی تاریخ: توصیف منطقی، عقلانی و معرفت‌شناختی آنچه مورخان انجام می‌دهند.
   2. فلسفه نظری تاریخ: تلاشی برای کشف معنا و مفهومی در سیر و روند کلی رویدادها.
2. تبیین تاریخی (نوشتهٔ رودولف ه. واینگارتن): این مبحث وظیفه مورخان در تبیین علل رویدادهای تاریخی را بررسی می‌کند.
3. تاریخ و احکام ارزشی (نوشته و. ه. درِی): این بحث این پرسش را مطرح می‌کند که آیا تاریخ‌نگاری مستلزم بیان نوعی حکم ارزشی است یا خیر.
4. جبرگرایی در تاریخ (نوشتهٔ و. ه. درِی): این مقاله به جبرگرایی (Determinism) و اجتناب‌ناپذیری (Inevitability) در رویدادهای تاریخی می‌پردازد. این دیدگاه‌ها اغلب توسط منتقدان، به‌ویژه کسانی که بر آزادی عمل انسان و مسئولیت اخلاقی تأکید دارند، رد می‌شوند.
5. نظام‌های نظری تاریخ (نوشتهٔ پاتریک گاردینر): این مقاله به نظام‌های نظری تاریخ می‌پردازد که نظریه‌های جامعی هستند و می‌کوشند معنا و مفهومی را در فرایند کلی تاریخ نشان دهند. این نظام‌ها ممکن است نظریه‌های پیشرفت یا تکامل، یا الگوهای تاریخی دیگر را مطرح کنند.
6. کل‌گرایی و فردگرایی در تاریخ و علوم اجتماعی (نوشتهٔ و. ه. درِی): این مقاله به تقابل روش‌شناختی میان کل‌گرایی (Holism) و فردگرایی (Individualism) در پژوهش‌های اجتماعی و تاریخی می‌پردازد. کل‌گرایان معتقدند که پدیده‌های اجتماعی را می‌توان صرفاً با ارجاع به پیکره‌های کلی (جامعه، ملت، و غیره) تبیین کرد، درحالی‌که فردگرایان بر توضیح رفتارها بر اساس انگیزه‌ها و اعمال افراد تأکید دارند.
7. ماتریالیسم تاریخی (نوشتهٔ ه. ب. اکتن): این مقاله دیدگاه کارل مارکس و انگلس را بررسی می‌کند که ساختار جامعه و تکامل تاریخی آن را به‌واسطه‌ی شرایط مادی حیات یا شیوه تولید مادی تعیین می‌کند. ماتریالیسم تاریخی بر ارتباط ضروری میان نیروهای مولد و مناسبات تولید تأکید دارد.
8. نظریه نقش مردان بزرگ در تاریخ (نوشتهٔ رابرت استاور): این نظریه بر نقش و اهمیت برجسته افراد خاص (مردان بزرگ) در تعیین روند رویدادهای تاریخی تأکید می‌کند.

دیگر مقالات این بخش، عبارت‌اند از تاریخ‌گرایی (نوشتهٔ موریس مندلباوم)، علوم روحی (نوشتهٔ ه.ب.ریکمن)، اندیشۀ پیشرفت (نوشتهٔ چارلز فرانکِل) و جامعه‌شناسی معرفت (نوشتهٔ ورنر استارک).

بخش دوم: فیلسوفان بزرگ تاریخ: این بخش به معرفی فلاسفه‌ای اختصاص دارد که سهم مهمی در فلسفه تاریخ داشته‌اند. این فلاسفه عبارت‌اند از: جیامباتیستا ویکو (نوشتهٔ پاتریک گاردینر)، یوهان گوتفرید هردر (نوشتهٔ پاتریک گاردینر)، ویلهلم دیلتای (نوشتهٔ هـ. پ. ریکمن)، اسوالد اشپنگلر (نوشتهٔ و. ه. درِی)، رابین جورج کالینگوود (نوشتهٔ آلن دوناگان) و آرنولد جوزف توین‌بی (نوشتهٔ پاتریک گاردینر).

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.