اخلاق خوبان
| نام کتاب | اخلاق خوبان |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | انصاریان، حسین (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 247/8 /الف87 الف13* |
| موضوع | اخلاق اسلامی |
| ناشر | پیام آزادی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1380 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE5859AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
اخلاق خوبان متن سخنرانى‌هاى استاد شيخ حسين انصاريان مى‌باشد كه به منظور استفاده مبلغان دينى و دانشجويان علوم اسلامى، به زبان فارسى و در سال 1379ش، به رشته تحرير درآمده است.
دستمايه اصلى کتاب، موعظه‌هاى مولف در ماه مبارك رمضان و شب‌هاى قدر بوده و موضوع اصلى آن، درباره صفات نيكان و مسائل آموزنده اخلاقى مى‌باشد.(حبيبى، سلمان، 1389)
ساختار
کتاب با مقدمه‌اى ادبى از آقاى محمد رضا رنجبر در اشاره به محتواى اثر آغاز و مطالب، دربردارنده مجموعا بيست عنوان سخنرانى مى‌باشد.
نگارنده با توجه به تعاليم دين اسلام و با استناد از آيات قرآن، احاديث معصومين، حكايات آموزنده و اشعار شاعران، به ويژه اشعار مولوى، مباحثى در خصوص اخلاق و تربيت را مطرح ساخته است. (حبيبى، سلمان، 1389)
گزارش محتوا
عنوان اولين سخنرانى، «شيوه شكفتن» مى‌باشد كه مولف در آن، به مقايسه بين انسان و شكوفايى گل پرداخته و بيان مى‌دارد كه نسيم الهى، باعث شكفته شدن انسان شده و شكوفايى آدمى، در گرو نسيم سراسر رحمت و نشاط الهى، يعنى قرآن كريم است؛ قرآن همان کتاب هدايتى است كه از طرف خداوند براى بشر نازل شده است.
در ادامه، نمونه‌هاى از هدايت‌هاى قرآنى ذكر و به اين مطلب اشاره شده است كه انسان، بايد در امر سعادت خويش، خشوع، خاكسارى و كوچكى را پيشه كار خود قرار دهد.
دومين سخنرانى، در موضوع «آرى، نه» مى‌باشد. مولف در اين فصل، به اين بحث پرداخته كه همه چيز آينه است و خدا را نمايانده و به قول ديگر، آيت و نشانه‌اى بر وجود و حضور حضرت حق است و همچنان كه وجود سبزه، از خاك است و بدون خاك، سبزه‌اى نيست، بدون خداوند نيز هيچ چيزى نخواهد بود.
وى معتقد است اگر انسان گاه رو به ترديد و يا انكار كرده و از خدا، خبر و نشانى ندارد، ازآن‌روست كه به گناه روى آورده است. به باور وى، گناه براى وجود آدمى، همچون زنگار براى آيينه است و گرنه، چيزى در عالم نيست كه حاكى و گواه بر وجود خداوند ناظر و حاضر نباشد؛ازاين‌رو عارفان با ديدن همه چيز، يادآور وجود خداوند مى‌شوند.
وى در ادامه، «آرى» و «نه» را جزء مقدس‌ترين واژه‌ها مى‌شمارد، به شرط آن‌كه هر يك در جاى خود به كار روند. به نظر وى، قداست «آرى»، در اين است كه انسان آن را تنها در برابر خداوند به كار بندد، همانطورى كه حرمت و ارزش «نه»، وقتى است كه انسان آن را تنها در برابر غير خداوند به كارگيرد.
در ادامه، مولف با طرح اين سوال كه انسان، ريزه‌خوار سفره كيست؟ بحث را دنبال كرده است. وى با جواب به اين سوال، به بحث از راه رهايى و نجات بشر پرداخته و با اشاره به اهميت و جايگاه سكوت، آن را پرهيز از زياده‌روى تعريف كرده و چنين بيان مى‌دارد كه زياده‌روى در همه‌جا مذموم است، مگر در نيكو بودن كه بايد انسان در اين امر زياده روى كند.
عنوان سخنرانى سوم، «عشق حق» مى‌باشد. مولف، در ابتداى اين فصل، به مبحث «زبان» و بدى‌ها و خوبى‌هاى استفاده از آن اشاره كرده و توضيح مى‌دهد كه بهترين استفاده از زبان، بازگفتن نعمت‌هاى خداوندى است؛ گرچه زبان از گفتن آن همه نارسا و قاصر است. سپس بحث تكبر، ريشه‌ها و راه علاج آن مورد بررسى قرار گرفته و به اين نكته اشاره شده كه نماز، يكى از آن مواردى است كه به‌وسيله آن، مى‌توان تكبر را علاج كرد؛ زيرا در حقيقت، ثمره نماز در خشوع و خضوع است و مظهر آن، ركوع و سجود مى‌باشد.
عنوان ساير سخنرانى‌ها، عبارتند از:
خشوع، تاثير همنشينى، زمزم عقل، محبان محبوب، وصاياى اهل بيت، كرنش اولياء، غايت خلقت، ادب، خدا و شيطان، قطره دنيا، سخن خدا، حيات دل، توصيه دين، مهر خداوند، تعليم قرآن، عالى‌ترين كرنش، و انسان.
از جمله ويژگى‌هاى کتاب، آن است كه مولف، در جاى‌جاى اثر خويش، آيات، روايات و بخصوص اشعارى زيبا را مورد استفاده قرار داده است كه اين امر، باعث طراوت مطالت و عدم خستگى خواننده مى‌شود.
وضعيت کتاب
اين اثر بر پايه منبر و سخنرانى‌هاى استاد انصاريان بوده و گرآورنده، سعى زيادى داشته تا علاوه بر اين‌كه سبك و شيوه سخنران در تبيين معارف اهل بيت(ع) تا حدى حفظ گردد، شرايط کتابت نيز در آن رعايت شود؛ شرايطى همچون: عنوان‌بندى مناسب، تفكيك مطالب و موضوعات، ذكر نام مستقل براى هر بحث و استخراج مصادر آيات و روايات.
پاورقى‌ها حاوى مصادر آيات، روايات، اشعار و توضيحاتى نافع پيرامون برخى كلمات و عبارات مى‌باشد.
فهرست اجمالى و تفصيلى محتويات، در ابتداى کتاب، آمده است.
منابع
1. مقدمه و متن کتاب
1. حبيبى، سلمان، 1389، کتابشناسى آثار استاد حسين انصاريان، قم، دار العرفان