دیوان امیری هروی

{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURدیوان امیری هرویJ1.jpg | عنوان = دیوان امیری هروی | عنوان‌های دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = امیری هروی، جلال الدین یوسف (شاعر) سروری، امید (محقق و مصحح) [[بگ‌جاني، عباس (محقق و مصحح) بنياد فرهنگي شکوهي (سایر) |زبان | زبان = فارسی | کد کنگره = 1393 9د9د / 5675 PIR | موضوع = شعر فارسی - قرن ٩ق -- امیری هروی، جلال الدین یوسف، قرن ٩ق |ناشر | ناشر = منشور سمیر | مکان نشر = تهران | سال نشر = 1393

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE127697AUTOMATIONCODE | چاپ = اول | شابک = 1ـ24ـ7509ـ600ـ978 | تعداد جلد = 1 | کتابخانۀ دیجیتال نور = | کتابخوان همراه نور = | کد پدیدآور = | پس از = | پیش از = }}

دیوان امیری هروی تألیف جلال الدین یوسف امیری هروی (فعال در قرن 8-9ق)، شاعر گمنام دوره تیموری، با تحقیق و تصحیح امید سروری و عباس بگجانی؛ کتابی است که برای نخستین بار دیوان اشعار امیری هروی از سرایندگان توانای سدۀ هشتم و نهم هجری را ارائه می‌دهد. اساس این تصحیح دو نسخۀ منحصر به فردی است که در کتابخانه‌های ترکیه نگهداری می‌شوند.

ساختار

این کتاب شامل مقدمه محققان، متن دیوان اشعار در قالب‌های مختلف شعری و پیوست‌ها می‌باشد.

گزارش کتاب

دیوان امیری هروی اثر جلال الدین یوسف امیری، شاعر سدۀ هشتم و نهم هجری اهل هرات است که تاکنون دیوان اشعار او به چاپ نرسیده بود. امیری از ترکان جغتایی بوده و علاوه بر شعر فارسی، دو منظومه به نام‌های «ده‌نامه» و «بنگ و چاغیر» به زبان ترکی جغتایی سروده است. تاریخ وفات وی حدود سال‌های 837 تا 865 قمری تخمین زده می‌شود.

دیوان اشعار فارسی امیری که در این کتاب تصحیح شده، بالغ بر 2100 بیت را دربرمی‌گیرد و شامل 15 قصیده، 184 غزل، 24 قطعه، 2 مثنوی، 14 رباعی و 6 بیت مفرد است. شعر امیری تمایل به سادگی و روانی دارد و به جز سه قصیده که در آنها از التزام و قوافی دشوار استفاده شده، در باقی اشعار از صنایع لفظی و معنوی به گونه‌ای عاری از تکلف بهره برده است.

از جنبۀ موسیقایی، اشعار امیری بیشتر در بحرهای رمل، هزج و خفیف سروده شده‌اند و استفاده از اوزان خوش‌آهنگ و ردیف‌های ساده و کوتاه از ویژگی‌های بارز شعر اوست. زبان شعر امیری سهل و رسا است و از کلمات و تعبیرات مأنوس و گاه محاوره‌ای استفاده کرده که از ویژگی‌های اصلی شعر عهد تیموری محسوب می‌شود.

موضوعات اصلی شعر امیری شامل مدح، رثا، تقاضا، وصف عمارات و بناها، شکایت، هجو، و بیان عشق و گله از معشوق است. وی در مدح معمولاً جانب اعتدال را رعایت کرده و کمتر به اغراق روی آورده است. چهار قصیده از چهارده قصیده او به توصیف بناهای ساخته شده توسط ممدوحان اختصاص دارد که بازتاب توجه خاص شاهزادگان تیموری به معماری و آبادانی است.

این تصحیح بر اساس دو نسخه اصلی انجام شده است: نسخه شماره 3883 کتابخانه ایاصوفیای استانبول (کتابت اواخر قرن نهم) و نسخه شماره 3779 کتابخانه فاتح استانبول (کتابت سال 868 قمری). همچنین از ابیات پراکنده در جنگ‌ها و تذکره‌ها به عنوان منابع فرعی استفاده شده است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات