فتح الباب في الكنى و الألقاب
| فتح الباب في الكنى و الألقاب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن منده، محمد بن اسحاق (نويسنده) فاریابی، نظر محمد (محقق) |
| سال نشر | 1417ق - 1996م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | الف2ف2 114/8 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فتح الباب في الكنى و الألقاب، اثری از ابوعبدالله محمد بن اسحاق بن منده اصفهانی (310- 395ق) از محدثان مشهور، از کتابهای ارزشمند رجال حدیث است که در آن کنیهی محدثان صحابی یا تابعی که با نام یا لقب شناخته شده یا در نام آنها اختلاف نظر بوده، ذکر شده است[۱]. اثر یادشده بهصورت کامل به دست نیامده است[۲].
مطالب کتاب بر اساس حروف الفبا و در قالب چندین باب عرضه شده است. در این ابواب به ذکر کنیه چهارهزاروهفتصدوچهلوهشت شخص پرداخته شده است[۳].
مطالب کتاب با حرف همزه و کنیه پیامبر اکرم(ص)، ابوالقاسم، آغاز شده و با حرف عین و کنیه ابوعبدالله پایان یافته است[۴].
نویسنده قبل از پرداختن به کنیهها مطالبی را پیرامون کنیه رسول اکرم(ص) و کسانی که در زمان او یا بعد از او با کنیه ایشان شناخته شدهاند، آورده است. وی با ذکر احادیث و روایاتی، به نهی پیامبر(ص) از استفاده از کنیه ایشان در زمان حیاتشان، دلیل نهی ایشان و اجازه دادن به برخی از صحابه به نامگذاری فرزندانشان با نام ایشان و... اشاره کرده است[۵].
وی سپس بهترتیب حروف الفبا به کنیهها اشاره کرده و پس از ذکر هر کنیه، نام و لقب شخص مکنی را ذکر نموده است و در مواردی درباره برخی از افراد توضیحاتی را آورده است[۶].
این کتاب از مهمترین نوشتههایی در این موضوع شناخته شده است که حاوی شمار زیادی از رجال نیشابور، بلخ و مصر، بهاضافه کسانی است که در کتابهای دیگر اطلاعاتی پیرامون آنها یافت نمیشود. همچنین استفاده نویسنده از مصادری که به دلایلی مفقود شده و در دسترس نیست، اهمیت این کتاب را مضاعف کرده است[۷].
محقق علاوه بر تحقیق متن، مقدمهای را در شرح حال نویسنده و کتاب آورده است. وی توضیحاتی را پیرامون برخی مطالب متن در پاورقی آورده است و در مواردی نیز به بیان معنی برخی از کلمات و معرفی برخی از شخصیتها پرداخته و فهرستهای فنی را در آخر کتاب تنظیم کرده است[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.