التعليقة على كتاب سيبويه
التعليقة علی کتاب سيبويه اثر ابوعلی فارسی، حسن بن احمد بن عبدالغفار (288- 377ق)، شرحی بر «الکتاب» سیبویه (140- 180ق)؛
| التعليقة على كتاب سيبويه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فارسی، حسن بن احمد (نويسنده)
سیبویه، عمرو بن عثمان (نویسنده) قوزی، عوض حمد ( محقق) |
| عنوانهای دیگر | من النوادر المخطوطات ** کتاب سيبويه. شرح |
| ناشر | مطبعة الأمانة |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1410ق - 1412ق - 1414ق - 1415ق - 1416ق - 1417ق - 1990م - 1992م - 1993م - 1994م - 1996م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 6 |
| کد کنگره | /س۹ ک۲۰۲7 6151 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الکتاب نخستین کتابی میباشد که قواعد زبان عربی را به شکلی منظم، درآورده است.
شرح حاضر، شاهد و گواهی است بر توانایی و قدرت ابوعلی در فهم و شناخت «الکتاب» سیبویه و دانستن اسرار و رموز آن[۱].
روش ابوعلی در شرح کتاب سیبویه، صرفا بررسی عبارات و شرح آنها نبوده و شواهدی موجود است که نشان دهنده این امر است که وی از شرح کتاب، چنین قصدی نداشته است، بلکه هدف او، تبیین و روشن ساختن پیچیدگیها و غموض موجود در نصوص و متن کتاب، در کنار توضیح معانی و مفاهیم آن بوده است. با بررسی و دقت در متن کتاب، میتوان چنین تصور نمود که ابوعلی، کتاب سیبویه را میخوانده و یا یکی از شاگردان او، برای وی، کتاب را قرائت نموده تا اینکه اگر به عبارتی رسیده که به نظر، مبهم و پیچیده میآمد، یا اینکه متوجه علامت سؤال در چهره طلاب و دانشپژوهان میشد، به اندازهای که برای کشف ابهامات و رفع سؤالات موجود، لازم بود، به شرح و توضیح آن قسمت، میپرداخت[۲].
وی در توضیح و شرح مطالب، گاهی طریقه توسیع را پیموده و به تفصیل، به شرح واژگان و عبارات پرداخته و در شرح برخی از ابواب، مدتی طولانی توقف نموده و گاهی نیز، به اختصار و موجزگویی، اکتفا کرده و گویی میل چندانی به توقف در برخی از ابواب، نداشته است و حتی در برخی از موارد، تنها به ذکر عنوان ابواب و اظهارنظر در مورد برخی از اندیشهها و اقوال موجود در آن باب و گاهی نیز تنها به ذکر عنوان و نام باب، بسنده نموده است[۳].
میتوان چنین گفت که ایجاز و اختصار، وجه بارز و ویژگی خاص شرح ابوعلی بر کتاب سیبویه میباشد، به گونهای که گاه خواننده برای دانستن معنای مورد نظر ابوعلی، نیازمند رجوع به کتاب سیبویه خواهد بود[۴].
کتاب با مقدمه مفصلی از محقق در اشاره به روش کار شارح و ویژگیهای آن، آغاز شده است.
از جمله عناوین ابواب کتاب، میتوان به باب مسند ومسندالیه[۵] و افعال دو مفعولی[۶] و سه مفعولی اشاره نمود[۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.