الموسوعة العربية

الموسوعة العربية
پدیدآوران	هیئت موسوعه عربی (نویسنده)
ناشر	هيئة الموسوعة العربية
مکان نشر	سوریه
سال نشر	چاپ اول: 1998 چاپ دهم:2008
زبان	عربی
تعداد جلد	24ج
کد کنگره	‏

الموسوعة العربية دایرةالمعارفی ٢٢ جلدی است، با یک جلد فهرست مدخل‌ها، كه آن را هيئة الموسوعة العربية که تحت نظارت نهاد ریاست جمهوری سوریه است، تدوین کرده و از ١٩٩٧ تا ٢٠٠٨ در دمشق منتشر شده است.

در سال ١٩٨١ به دستور حافظ اسد، رئیس جمهوری سوريه، هيئة الموسوعة العربية تأسیس شد. این هیئت در طول تدوین و انتشار موسوعه، تغییر مدیریت داشت. پیش از انتشار نخستین جلد، شاکر فحام مدیر آن بود، اما جلد اول با مدیریت مسعود بوبو و جلد آخر با مدیریت محمد عزیز شكرى منتشر شد. بیشتر اعضای هيئت علمی مدیریت‌كنندۀ این موسوعه، از استادان دانشگاه دمشق بودند.

هدف دایرة‌المعارف عربی ارائه یک مرجع علمی عربی است که به جنبه‌های مختلف دانش بشری می‌پردازد و خلاصه‌ای از یافته‌های توسعه علمی و فناوری در جهان را ارائه می‌دهد.  

هیئة الموسوعة العربية تدوین موسوعه را با این هشت گروه علمی انجام داده است: گروه تمدن عربی، زبان و ادبيات غيرعربى، علوم انسانى، علوم پايه، علوم تطبيقى، علوم پزشكى، حقوق و اقتصاد، و گروه آموزش و فنون.

اگرچه این موسوعه عمومی است، در آن به سوریه و بلاد شام بیشتر توجه شده است. گواه این مطلب مقاله هفتاد صفحه‌ای «سوریه» (ج١١، ص ٢٣٣-٣٠٢) ومقالۀ بیست صفحه‌ای «ايران» است (ج4، ص 375-404).

نظم این دايرةالمعارف الفبایی است. در جلد اول آن ترتيب مدخل‌ها و رموز اختصارى استفاده شده در این موسوعه بیان شده است که این رموز علاوه بر واحدهای طول، زمان، اوزان، مساحت و موارد مشابه، مواردی چون تاریخ درگذشت(ت) را نیز دربر می‌گیرد.

مقالات این موسوعه فاقد ارجاعات درون‌متنی، کتاب‌شناسی انتهای متن و زيرنويس است. در پایان مقالات به مدخل‌های مرتبط با آن ارجاع شده است (برای نمونه، نک. ج١، ص 350؛ ج19، ص 63، 69؛ ج ٢٢، ص ١٩١، 461،304). در بيشتر مقالات، منابعی برای مطالعۀ بیشتر معرفی شده است (برای نمونه، نک. ج ١، ص622ء، 888؛ ج١٩، ص57، 533، 597، 900؛ ج22، ص238، 450). در این موسوعه از تصاوير و نقشه‌های رنگی و گاه سیاه‌وسفید بسیار استفاده شده است. نام مؤلف نیز در پایان هر مقاله درج شده است.

انتشارات دایرةالمعارف جامع با بیست و دو جلد به پایان رسیده است، علاوه بر آن یک جلد ویژه برای عبارات مندرج در دایرة المعارف جامع به سه زبان عربی، انگلیسی و فرانسوی و یک جلد ویژه برای فهارس دانشنامه به پایان رسیده است.

منابع مقاله

1. طاوسی مسرور، سعید؛ دانشنامه و دانشنامه‌نگاری، تاریخچه، روش‌هاو نمونه‌ها؛ زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، کتاب مرجع، 1399.
2. پایگاه الموسوعة العربیة