رشید یاسمی، غلامرضا
| نام | رشید یاسمی، غلامرضا |
|---|---|
| نام‌های دیگر | یاسمی، رشید
یاسمی، غلامرضا |
| نام پدر | |
| متولد | 1275ش |
| محل تولد | کرمانشاه |
| رحلت | 1330ش |
| اساتید | میرزا طاهر تنکابنی
ادیب نیشابوری |
| برخی آثار | ایران در زمان ساسانیان: تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02564AUTHORCODE |
غلامرضا رشید یاسمی (1275-1330ش) نویسنده، مورخ، محقق و مترجم، شاعر کرد ایرانی است که تألیفات، ترجمه‌ها و حواشی فراوانی دارد. مهمترین اثر او دیوان اشعارش است.
ولادت
رشید یاسمی در 29 آبان 1275ش، مطابق با 28 جمادی‌الثانی 1314ق، در کرمانشاه به دنیا آمد. خانواده‌اش اهل دانش و هنر بودند و جد مادری او محمدباقر میرزا خسروی، نویسنده داستان «شمس و طغرا» از ادیبان و شاعران دوران خودش بود.
او سالهای کودکی را در میان عشایر و دشتهای سرسبز و وسیع و طبیعت سپری کرد و ازاین‌رو ذوق لطیف و طبع حساسش شکوفا شد[۱].
تحصیلات
او تحصیلات ابتدایی را در کرمانشاه سپری کرد و برای ادامه تحصیل به تهران آمد. یاسمی، دوره دبیرستان را در مدرسه «سن لویی» به پایان رساند. از اساتید بزرگ او در ادبیات می‌توان میرزا طاهر تنکابنی و ادیب نیشابوری را نام برد[۲].
غلامرضا رشید یاسمی، در زادگاهش مدتی رئیس دبیرستان بود، اما مجددا به تهران بازگشت و با همکاری استادانی چون ملک‌الشعرای بهار، عباس اقبال و سعید نفیسی و برخی دیگر، به فعالیتهای فرهنگی، ادبی و مطبوعاتی پرداخت. او علاوه بر کارهای علمی به کارهای دولتی نیز مشغول بود. یاسمی در 1312 به استادی کرسی تاریخ اسلام دانشکده ادبیات تهران و دانشسرای عالی دست یافت. او بعدها به عضویت فرهنگستان ایران درآمد و در سال 1322 با هیئتی به هند سفر کرد. چکامه‌های «ایران و هند» و «خاطرات هند» یادگار این سفر است.[۳].
وفات
غلامرضا رشید یاسمی، یک مرتبه در 11 اسفند 1327 درحالی‌که در مجمع استادان و دانشجویان در دانشکده ادبیات درباره «تأثیر عقاید و افکار حافظ در گوته» سخن می‌گفت، سکته کرد و سرانجام در 18 اردیبهشت 1330 از دنیا رفت[۴].
آثار
از رشید یاسمی به علت آشنایی به زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه و خط و زبان پهلوی، آثار زیادی به‌جا مانده است که عبارتند از:
تألیفات
- دیوان اشعار رشید یاسمی؛
- آیین نگارش تاریخ؛
- احوال ابن یمیمن؛
- احوال سلمان ساوجی؛
- ادبیات معاصر (ذیل بر ترجمه جلد چهارم تاریخ ادبی ایران، تألیف ادوارد براون)؛
- پرورش افکار به‌وسیله کلیات تاریخ؛
- تاریخ مختصر ایران؛
- تاریخ ملل و نحل؛
- قانون اخلاق؛
- کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او؛
- دستور زبان فارسی برای دبیرستان‌ها (مشارکت)؛
- کتاب فارسی دبیرستان (مشارکت)؛
- منتخبات اشعار رشید یاسمی؛
- چکامه‌های ایران و هند؛
- خاطرات هند[۵].
تصحیح، تحشیه و انتخاب
- اشعار گزیده فرخی سیستانی؛
- اشعار گزیده مسعود سعد سلمان؛
- اندرزنامه اسدی طوسی؛
- دیوان محمدباقر میرزا خسروی کرمانشاهی؛
- دیوان مسعود سعد سلمان؛
- دیوان هاتف اصفهانی؛
- سلامان و ابسال جامی؛
- مقدمه بر دوبیتی‌های باباطاهر عریان؛
- نامه فرهنگستان؛
- نصایح فردوسی[۶].
ترجمه
- آئین دوستیابی، دیل کارنگی؛
- آثار ایران، جلد اول (از فرانسه) گدار؛
- از قصر شیرین به طوس (از فرانسه)؛
- ایران در زمان ساسانیان، کریستنسن دانمارکی (از فرانسه)؛
- تئاتر انوش (ترجمه منظوم)؛
- تاریخ ادبیات ایران (تألیف ادوارد براون انگلیسی)، جلد چهارم از آغاز عصر صفویه تا عصر حاضر؛
- تاریخچه نادرشاه، مینورسکی (از انگلیسی)؛
- تاریخ عمومی قرن هجدهم، آلبرماله (از فرانسه)؛
- چنگیزخان، هارلدلمب؛
- رساله‌های: اندرز اوشزداناک، ارداویرافنامه، اندرز مارسپندان (از زبان پهلوی)؛
- رمان دیسبیل (شاگرد) پول بورژه؛
- رمان کنت دو مونتگمری؛
- فلیسی، از کنتس دوسگور؛
- کتاب دوستی، از امیل فاگه؛
- مقام ایران در تاریخ اسلام (از انگلیسی) مارگولیوث؛
- نصایح اپیکتتوس حکیم (از فرانسه)[۷].
پانویس
منابع مقاله
رشید یاسمی، غلامرضا، «دیوان رشید یاسمی»، چاپخانه سپهر، تهران، چاپ دوم، 1363 ش.