فرهنگ توصیفی اصطلاحات امنیت
| فرهنگ توصیفی اصطلاحات امنیت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | پورسعید، فرزاد (نويسنده) پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. گروه پژوهشی جامعه و امنیت (سایر) |
| ناشر | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1392ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | امنیت - دایرةالمعارف‌ها - امنیت - اصطلاح ها و تعبیرها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BF ۵۷۵/پ۹ف۴م |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فرهنگ توصیفی اصطلاحات امنیت، اثر فرزاد پورسعید، فرهنگ توصیفى اصطلاحات امنیت با رویکردى بومى است که با ایجاد ادبیات و مفاهیمى مشترک از واژه‌ها و اصطلاحات امنیت، نقشى بنیادین در مطالعات امنیتى بومى ایفا خواهد کرد.
اثر حاضر، یکی از دستاوردهاى منظومه تحقیقاتى «طرح جامع مطالعات امنیت اجتماعى» است که از حیث موضوع، روش و ساختار منظومه‌ای، در ادبیات تحقیق و پژوهش کشور، بدیع و متفاوت است[۱].
براى گزینش مداخل مجموعه حاضر، از بین حدود 400 مدخل پیشنهادى، 120 مدخل انتخاب شده است. دارا بودن دسته‌بندى مفهومى، از ویژگى‌هاى این فرهنگ است؛ به‌طوری‌که از ابتدا دسته‌بندى چهارده‌گانه آن در شوراى علمى و راهبرى گروه پژوهشى جامعه و امنیت بر اساس تحقیقات طرح جامع مطالعات امنیت اجتماعى تعیین و به تصویب رسید. این دسته‌بندى چهارده‌گانه شامل: مفاهیم پایه‌اى امنیت، رویکرد اقتصادى به امنیت، مطالعات امنیت داخلى، امنیت بین‌المللى، رویکرد راهبردى به امنیت، رویکرد نظامى به امنیت، رویکرد اطلاعاتى به امنیت، پست‌مدرنیسم و امنیت، امنیت منطقه‌اى، امنیت پایدار، امنیت اجتماعى، رویکرد کانستراکتیویستى، امنیت انسانى و امنیت هستى‌شناختى مى‌باشد. البته در این کتاب تنها به هفت دسته و خوشه مفهومى پرداخته شده که به آن اشاره خواهد شد[۲].
به‌منظور پی‌بردن به اهمیت کتاب، توجه به این نکته ضروری است که بدون تدوین مجموعه‌اى از مفاهیم با سوژه بومى و یا در واقع، بومى شدن سوژه مطالعه‌گر، امکان شکل‌گیرى مطالعات و سازوکارهاى بومى امنیت وجود ندارد. بنابراین، تدوین فرهنگ‌هاى توصیفى و یا دانشنامه‌ها و دایرة‌المعارف‌هاى تخصصى، شرط بایسته و گریزناپذیر و درعین‌حال، حلقه مفقود و مغفول شکل‌گیرى مطالعات امنیتى بومى در ایران است. بر این اساس، تدوین و نشر «فرهنگ توصیفى اصطلاحات امنیت» یکى از بسترهایى است که مى‌تواند موجبات و مقدمات این مهم را فراهم کرده و مجموعه حاضر نیز در همین چهارچوب تنظیم شده است[۳].
در خصوص روش تدوین این فرهنگ لازم به ذکر است که براى تدوین هر دانشنامه یا فرهنگ اصطلاحات، تاکنون سه روش کلى در دنیا تجربه شده است: روش الفبایى (که هم مدخل‌ها از ابتدا و به‌ترتیب تاریخى بر مبناى حروف الفبایى تدوین مى‌شود)؛ روش تقسیم‌بندى موضوعى یا رده‌اى بر اساس سیستم الفبایى و روش سوم که کل فرهنگ اصطلاحات به خوشه‌هاى مفهومى مختلف تقسیم مى‌شود و در چهارچوب این سازمان‌دهى، مداخل یا سرشناسه‌ها به‌تمامى، از ابتدا انتخاب و همه آنها به‌صورت هماهنگ و هم‌زمان تألیف و تدوین مى‌شود، اما در نهایت به‌صورت الفبایى و البته، به‌صورت یکجا چاپ مى‌شود. حسن این روش این است که فرایند انتخاب مدخل‌ها، تألیف آنها و نظارت بر آنها و در نهایت، چاپ آنها به‌صورت هم‌زمان و هماهنگ انجام مى‌گیرد و موجب مى‌شود اجزاى فرهنگ اصطلاحات باهم همخوانى داشته و داراى همسازى زمانى باشند[۴].
بر این اساس، فرهنگ حاضر در چهارچوب روش سوم تدوین شده و شامل هفت خوشه مفهومى است و در مجموع، 120 مدخل را در بر مى‌گیرد. این خوشه‌هاى مفهومى عبارتند از: مفاهیم پایه‌اى امنیت، رویکرد اقتصادى به امنیت، مطالعات امنیت داخلى، امنیت بین‌المللى، رویکرد راهبردى به امنیت، رویکرد نظامى به امنیت و رویکرد اطلاعاتى به امنیت. نکته قابل ذکر آنکه، این مجموعه را باید طرحى مقدماتى و اولیه از این پروژه در نظر آورد. به بیان دیگر، در هریک از خوشه‌ها، اصطلاحات و مفاهیم دیگرى نیز قابلیت حضور دارند که در این فرهنگ بدان‌ها پرداخته نشده است[۵].
در پایان، اشاره به این نکته ضروری است که در اثر حاضر، اولین مجموعه از مداخل تقدیم شده و در مقدمه، وعده داده شده است که در آینده، مجموعه‌هاى دیگرى از مداخل، تحقیق و منتشر خواهد شد[۶].
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار و مقدمه.