دليل الطالب لنيل المطالب
دليل الطالب لنيل المطالب، از آثار فقیه ممتاز حنبلی نابلسی فلسطینی مصری در قرن یازدهم هجری قمری، مرعی بن یوسف کرمی مقدسی ازهری (متوفای 1033ق)، دوره‌ای کامل از فقه حنبلی را برای مبتدیان آموزش می‌دهد. سلطان بن عبدالرحمن عید، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای مفید نوشته و نگارنده و آثارش و کتاب حاضر و روش و ویژگی‌هایش را شناسانده است.
| دليل الطالب لنيل المطالب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کرمی، مرعی بن یوسف (نويسنده) عید، سلطان بن عبدالرحمن (سایر) |
| ناشر | مؤسسة الرسالة |
| مکان نشر | [بی جا] - [بی جا] |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- مرعی بن یوسف کرمی تصریح کرده است که کتاب حاضر اثر مختصری در فقه بر اساس مذهب امام احمد است و برای رسیدن به غفران الهی، بسیار کوشیدم تا آن را به‌خوبی توضیح دهم و روشن سازم و...[۱].
- محقق کتاب، بعد از بیان 15 ویژگی روشی و 13 مزیت برای این اثر، منتقدانه نوشته است: گاه مصنف، در مسائلی، سخنی خلاف مذهب گفته یا عبارتی نامناسب آورده و یا در استثنا و تقیید و...، کم گذاشته است و البته این اشکال، وارد است، ولی مواردش اندک است[۲].
اسم کتاب
- سلطان بن عبدالرحمن عید با بیان اینکه چند نام برای این کتاب ذکر شده، افزوده است: ولی عنوان «دليل الطالب لنيل المطالب» ترجیح دارد؛ زیرا اسامی «دليل الطالب» و «الدليل» که در چند منبع ذکر شده، در واقع اختصار نام اصلی است و عنوان جدیدی نیست[۳].
ساختار و محتوا
- این اثر («دليل الطالب لنيل المطالب») گزیده‌ای از «منتهی الإرادات في جمع المقنع مع التنقيح و زيادات»، نوشته محمد بن احمد بن عبدالعزیز بن علی فتوحی حنبلی، معروف به ابن نجار (متوفی 972ق) است، ولی تفاوت‌هایی دارد و در آن مسائلی و عباراتی آمده که در «منتهی الإرادات» نیست و درهرحال، این گزینش باعث ارزش افزوده و برتری منزلت کتاب است؛ چه، «منتهی الإرادات» یکی از 2 کتابی است که محور فتوای حنابله متأخر بر آن قرار دارد[۴].
- مطالب این کتاب به‌ترتیب ابواب فقه حنبلی تنظیم شده است و 1635 مسئله و 36 باب (کتاب) دارد و با «طهارت»، شروع شده و با «اقرار» پایان یافته است.
نمونه مباحث
- هرکسی که به شهادتین (أشهد أن لا إله إلّا الله و أشهد أنّ محمداً رسول‌الله)، اقرار کند، هرچند بالغ نباشد، بلکه ممیّز باشد و یا اندکی قبل از وفاتش بگوید، حکم می‌شود که مسلمان است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.