الجامع الكافي في فقه الزيدية
| الجامع الكافي في فقه الزيدية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شجری، محمد بن علی (نويسنده) عزی، عبدالله بن حمود (محقق) |
| سال نشر | 1435ق - 2014م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه زیدی - قرن 5ق. - اصول فقه - مطالعات تطبیقی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 5 |
| کد کنگره | 2ج8ع 184 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الجامع الکافی فی فقه الزیدیه، نوشته ابوعبدالله محمد بن علی علوی کوفی (445-367ق) است که آرای فقهی برخی امامان (ع)، صحابه، تابعین و پیشوایان زیدی، بویژه آنانی که برای عراقی‌ها مرجعیت داشته‌اند، در آن گردآوری شده است. عبدالله حمود عزی پژوهش کتاب را انجام داده است.
این کتاب، کهن‌ترین اثر فقهی زیدیه است و به گفته علامه صارم الدین (درگذشته 914ق) از جامع‌ترین و سودمندترین کتب زیدیه است که برخی از آنچه در آن گردآوری شده، در آثار دیگر زیدیه دیده نمی‌شود. نویسنده مطالبش را با اعتماد بر مذهب «قاسم بن ابراهیم»، «احمد بن عیسی»، «حسن بن یحیی بن حسین بن زید» و مذهب «محمد بن منصور» تدوین نموده است. او این مذاهب را بنا بر اعتماد و گرایشی که فرقه زیدیه عراق به آن‌ها داشته‌اند و مبنای عمل فقهیشان بوده، اولویت کار خود قرار داده و در این باره، سی و چند اثر از نوشته‌های محمد بن منصور (فقیه اهل عراق) را به کار گرفته است. او اَسناد حدیث‌ها را کوتاه ثبت کرده و تضارب آرای موافقان و مخالفان را درج نموده است.[۱]
ابوعبدالله کوفی در زمانه‌ای که تعصب و ستیز مذهبی و دشنام و بدگویی‌ها تا مرز کشتن بالا گرفته بود (دو قرن چهارم و پنجم هجری)، توانست با تألیف این اثر به همزیستی فرقه‌ای و آرامشی که برای کار علمی فقیهان اهل بیت و پیروانشان بایسته بود، یاری رساند و از مسایل اختلافی بکاهد. همچنین این کتاب اثر جامعی است که مجموعه‌ای از 23147 نص از احادیث نبوی، آثار علوی و احکام فقهی را به همراه اصطلاحات، قاعده‌ها و مسایل فرعی مربوط به آن‌ها در بر گرفته است.[۲]
محقق (عزی) مقدمه‌اش را با چهار «مطلب» سازمان داده است: نخستین مطلب در ارائه نمایی از فقه، پیشوایان برجسته و فقیهان زیدیه است؛ مطلب دوم در باره اهمیت کتاب، روش نویسنده، افزوده‌های متن، اَعلام، شماره‌بندی و نکته‌هایی که خوانندگان باید بدانند و نیز درباره نسخه‌های معتبر کتاب و روش پژوهش آن است؛ مطلب سوم شرح حالی از نویسنده و پیشوایان چهارگانه مذهب زیدی است؛ و چهارمین مطلب به طریقه‌های روایت کتاب و اَسناد آن می‌پردازد.[۳]
در تدوین این اثر، جدول‌هایی از فهرست‌ها با عنوان «الشامل الوافی فی أطراف نصوص و أقوال الجامع الکافی» در دو جلد به اصل کتاب الحاق شده است که خواننده را از مقارنه‌های فقهی میان چهار فقیه زیدی پرهیز داده، سپس دیدگاه‌های فقهی ایشان را با دیدگاه‌های برخی از صحابه و تابعین و پیشوایان مذاهب فقهی دیگر بیان می‌کند.[۴]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه ناشر و محقق کتاب.