جغرافیای تاریخی ایران در قرن نهم
| جغرافیای تاریخی ایران در قرن نهم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قلقشندی، احمد بن علی (نويسنده)
زویری، محجوب (مترجم) ایران. وزارت امور خارجه. مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی ( سایر) |
| عنوان‌های دیگر | برگرفته از کتاب قلقشندی: صبح الأعشی في صناعة الإنشاء ** صبح الأعشی في صناعة الإنشاء. فارسی. برگزیده |
| ناشر | ایران. وزارت امور خارجه. مرکز چاپ و انتشارات |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1380ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ایران - جغرافیای تاریخی - قرن 9 ق |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 21/ق8ج7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
جغرافیای تاریخی ایران در قرن نهم، ترجمه محمود الزویری از صبح الأعشی في صناعة الإنشاء، نوشته احمد بن علی قلقشندی (756-821ق) در فن نگارش و امور دیوانی است.
«صبح الأعشی في صناعة الإنشاء» که در دوران ممالیک در مصر، هم‌زمان با حکومت تیموریان در ایران تألیف یافته، کتابی در چهارده جلد شامل یک مقدمه، ده مقاله و یک خاتمه است[۱].
این اثر، ترجمه بخشی از تألیف دانشمندی مصری موسوم به قلقشندی است که در فصلی از کتابش با عنوان «صبح الأعشی في صناعة الإنشاء»، اوضاع جغرافیای تاریخی ایران در قرن نهم هجری (چهاردهم میلادی) را با دقتی درخور توجه تشریح نموده است. وی با صداقت و امانت علمی، کلیه آثار و منابعی که این فصل را با استناد بدان‌ها نگاشته است، ذکر کرده و بدین‌ترتیب بر اعتبار علمی کتابش افزوده است[۲].
مترجم کتاب علاوه بر پیشگفتار، پیش از ترجمه متن عربی، مطالبی ذکر کرده که عبارت است از:
- معرفی مؤلف کتاب؛
- معرفی کتاب که به منابع و مآخذ مؤلف در فصل مربوط به ایران و عناوین فصل‌های کتاب اشاره دارد؛
- توضیح درباره اقالیم هفت‌گانه[۳].
چند ویژگی
- در این بخش از کتاب - که ترجمه آن در برابر شماست - به شرح مناطقی پرداخته شده که تحت حاکمیت اولاد و اعقاب چنگیز است؛ یعنی به ایران دوره مغول و تیموری.
- ازآنجاکه مؤلف شغل دیوانی داشته و از مکاتبات و روابط مصر با دول دیگر باخبر بوده است، در نتیجه توجه خاصی به روابط خارجی مصر با دیگر کشورها مبذول داشته که همین امر این کتاب را به یکی از منابع مهم در امر تحقیق در روابط خارجی ایران عصر تیموری با یک کشور خارجی (در اینجا مصر) تبدیل کرده است.
- از دیگر ویژگی‌های این بخش از تألیف قلقشندی، اطلاعات وسیعی است که از قبایل و طوایف مختلف کرد به دست داده است که در کتب مشابه کمتر دیده می‌شود.
- ویژگی دیگر این کتاب، خصوصاً برای خواننده فارسی‌زبان، وجود واژه‌های متعدد فارسی در متن عربی کتاب، از قبیل بیمارستان، پیکار، تخت، دست، نخ و... است[۴].
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار و مقدمه مترجم.