غياث اللغات
| غياث اللغات: فرهنگ غياث اللغات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | غ‍ي‍اث‌ال‍دي‍ن رام‍پ‍وري، محمد بن ج‍لال‌ال‍دي‍ن (نویسنده) دبیرسیاقی، سید محمد (مصحح) |
| ناشر | کانون معرفت |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | [--13] |
| چاپ | چاپ يکم |
| موضوع | فارسی - واژه نامه‌ها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | |
غیاث اللغات نوشته غیاث‌الدین محمد بن جلال‌الدین بن شرف‌الدین راهپوری(متوفای 1261ق) از عالمان و فضلای مشهور در رامپور و صاحب تألیفاتی در فقه و لغت و طب است.[۱] در فرهنگ لغت فارسی به نگارش درآمده و توسط محمد دبیر سیاقی حواشی و اضافاتی بر آن افزوده شده است.
نوشتار حاضر از جمله کتب لغت است که در سرزمین هند تدوین و چاپ شده و در آن سرزمین شهرتی یافته و ازسایر فرهنگ‌های آنجا متمایز شده و حاصل تلاش چهارده ساله نویسند است که در سال 1342ق به ثمر نشسته است. وی در تدوین آن از مصادر متعدد و متنوع از قبیل کتب ادبیات، لغت، شعر، طب، نجوم و غیره بهره گرفته است. [۲]
ساختار اثر بر اساس ترتیب حروف الفبا تنظیم شده است. وی حرف اول کلمه را باب و حرف دوم را فصل قرار داده و در هر فصلی نیز حرف آخر کلمات را مراعات کرده است. [۳]
نویسنده تلاش کرده تا رعایت اصول فرهنگ‌نامه‌نویسی را نماید از این رو ذکر منبع و ماخذ معانی و یا معنی الفاظ مورد توجه او بوده و ذیل همان لغت ذکر کرده است. [۴]
این اثر با وجود برخورداری از برخی ویژگی‌های مثبت از ذکر شواهد شعری و یا نثری جز در مواردی غفلت نموده است اما در مسائل تخصصی، علمی و فنی به شرح و بسط پرداخته است[۵]
از اشکال‌های این اثر عدم رعایت دقیق و کامل حروف تجهی در ضبط لغات است. [۶]
محقق در مواردی که نویسنده در توضیح لغات به واژه معروف یا معروفست اکتفا کرده یا معنایی برای لغات ذکر نکرده است به ذکر معنا برای آن واژگان در متن میان] [ و بیشتر مواقع در حاشیه اقدام نموده است. همچنین شرح حرکات لغات یا ضبط کلمات را که بیشتر توسط نویسنده رعایت شده میان دو خط مورب قرار داده است تا از شرح معنی یا معانی لغت متمایز گردد. در مواردی نیز که لغتی از شرح حرکت خالی بود و ضرورت داشت در متن میان] [ افزوده است. علاوه بر این مآخذ لغات و معانی را که نویسنده ذکر کرده میان پرانتز قرار داده و توضیحات ضروری و مفید برای فهم متن را در پایان هر صفحه آورده است. [۷]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن.
- حسنى، عبد الحى بن فخر الدين. نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر. حیدر آباد. مطبعة مجلس دائرةالمعارف العثمانية. 1382ق. چاپ دوم.