أخبار سلاجقة الروم
| نام کتاب | أخبار سلاجقة الروم «مختصر سلجوقنامه» من مؤلفات القرن السابع الهجري (تعریب) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | مؤلف ناشناخته (قرن 7 ق) (نويسنده)
جمال‌الدین، محمد سعید (تعريب) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | DS 155 /الف2 |
| موضوع | آسیای صغیر - تاریخ - سلجوقیان
ترکیه - تاریخ - سلجوقیان، 429 - 590ق. |
| ناشر | المرکز القومي للترجمة |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 2007 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11781AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
اخبار سلاجقة الروم از آثار قرن هفتم هجرى به زبان عربى است كه مولف آن مجهول بوده و درباره تاريخ سلاجقه منطقه آناتولى، بخش‌هاى غربى خلافت اسلامى و سرزمين‌هاى متعلق به روم شرقى نوشته شده است.
اين اثر يكى از منابع مهم در اخبار سلاجقه روم محسوب مى‌شود. كتاب در واقع ترجمه كتاب «مختصر سلجوقنامه» ابن بى‌بى مى‌باشد كه از فارسى به عربى ترجمه شده است.
ساختار
كتاب شامل دو مقدمه از محقق و مولف بوده و مطالب از بيان تاريخ سلطنت ملك ركن الدين و تاسيس حكومت سلجوقيان روم، آغاز و تا پايان حكومت ايشان و انقراضشان در اين مناطق، ادامه پيدا كرده است.
شيوه بيان مطالب به صورت سال‌شمار از اولين حاكم سلسله سلجوقيان شروع شده و تا پايان اين سلسله، همراه با بيان گزارشى سياسى و نظامى از تاريخ سلاطين سلجوقى و بعضى صفات، اخلاقيات و اخبار پراكنده ايشان ادامه پيدا كرده است.
گزارش محتوا
مقدمه محقق، به تعريف كتاب الاوامر العلائيه تاليف ابن بى‌بى اختصاص يافته كه نام ديگر آن اخبار سلاجقه روم مى‌باشد كه مولف آن را به امر اعطا ملك جوينى وزير معروف سلجوقيان نگاشته است. همچنين مقدمه به اينكه مولف كتاب مجهول بوده و دقيقا مشخص نيست چه شخصيتى مى‌باشد، نيز اشاره دارد.
در مقدمه مولف، مطالب مختصرى درباره كتاب نوشته شده است.
متن كتاب با گزارش حكومت سلطان قليج ارسلان و وليعهدى غياث‌الدين كيخسرو شروع مى‌شود. در اين زمان، سلاجقه توانستند بر بخش‌هايى از سرزمين روم شرقى دست پيدا كنند و وارد سرزمين‌هاى غربى خلافت اسلامى شوند. اين امر باعث شد كه تمامى برادران او و نوادگان طغرل به اين سرزمين تمايل پيدا كرده و در آن‌جا تجمع كنند.
چگونگى تسلط امير ركن‌الدين و برادران وى بر اين سرزمين، از جمله مباحث بعدى كتاب مى‌باشد؛ اينكه فتوحات سلجوقيان همچنان در ارمنستان و مناطق روم توسط سلاجقه ادامه پيدا كرد و ايشان به شام، استامبول، ارمنستان و. .. دست يافتند.
يكى از مباحث قابل توجه كتاب، ذكر ايام سلطنت ركن الدين سليمان شاه مى‌باشد. مولف در اين بخش، به ذكر ايام حكومت فرزند وى، قليج ارسلان و غياث الدين كيخسرو، فتح انطاكيه، كشته شدن وى در جنگ با روميان، سلطنت عزالدين كيكاوس و... اشاره دارد.
از ويژگى‌هاى مهم اين منبع دوره سلجوقى اين است كه در هنگام تحرير كتاب، مولف در بيان تاريخ هر يك از سلاجقه روم، به چگونگى فتوحات اين سلسله در سرزمين‌هاى روم شرقى نيز اشاره كرده است. بيان زد و خورد ميان سلاجقه و براندازى ايشان و حسدورزى‌هاى درونى اين حكومت نيز از ويژگى‌هاى كتاب مى‌باشد كه به آن‌ها اشاره شده است. مولف در پاره‌اى از موارد، به ذكر اخلاقيات سلاطين سلجوقى روم نيز اشاره كرده است.
يكى از مباحث مهم كتاب، بيان قيام مردم محلى بر ضد حكومت سلاجقه در اين مناطق مى‌باشد. مولف حتى به بعضى از ازدواج‌هاى سياسى سلاطين نيز اشاره كرده است.
در اين كتاب قطور، علاوه بر سرگذشت سلاجقه روم، مطالب مهمى از شيوه زندگى مردم اين مناطق در اين زمان، قيام‌ها، مذهب، مشاورين سلاطين، اخبار دولت سلجوقى در اين دوران، جنگ‌ها و شكست‌هاى ايشان، بعضى از اخلاق و سيرت سلاطين، شخصيت شيخ سهرودى و سفرش به اين سرزمين و... نيز صحبت به ميان آمده است.
وضعيت كتاب
تحقيق و تصحيح كتاب توسط محمد سعيد جمال الدين صورت گرفته است.
كتاب بدون پاورقى و ارجاعات توضيحى مى‌باشد. بخش فهارس الكتاب شامل: فهرست اسماء و اشخاص، اسماء اماكن، اسماء الشعوب و الطوائف و فهرست موضوعى، در انتهاى كتاب آمده است.
منابع
متن و مقدمه كتاب