ابن منیر، احمد بن محمد
| ابن منیر، ابوالعباس ناصرالدین احمد بن محمد بن منصور بن قاسم بن مختار جذامى جروی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد بن منیر بن احمد بن مفلح طرابلسى؛ |
| نام‌های دیگر | ابن منیر، ابوالعباس ناصرالدین احمد بن محمد بن منصور بن قاسم بن مختار جذامى جروی؛ |
| لقب | ناصرالدین؛ |
| تخلص | ابن منیر؛ |
| نسب | اسکندرانی؛ |
| نام پدر | محمد بن منصور بن قاسم بن مختار جذامى جروی؛ |
| ولادت | 620ق؛ |
| محل تولد | اسکندریه؛، مصر؛ |
| محل زندگی | مصر؛ |
| رحلت | 683ق؛ |
| مدفن | مقبره پدر در جامع غربى (جامع المنیر)؛ |
| طول عمر | 63؛ |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | مالکی؛ |
| پیشه | فقیه، مفسر، خطیب، قاضى؛ |
| منصب | قضاوت؛ |
| اطلاعات علمی | |
| اجازه اجتهاد از | اجازه افتا از ابن حاجب؛ |
| درجه علمی | فقیه، مفسر، خطیب، قاضى؛ |
| اساتید | ابوبحر عبدالوهاب ابن رواج، یوسف ابن مخیلى؛ |
| مشایخ | |
| معاصرین | قاضى ابن تنسى، علم‌الدین شجاعى، سلطان قلاوون صالحى؛ |
| شاگردان | ابن راشد قفصى، ابوحیان، ابن قرمس؛ |
| برخی آثار | 1- الاتصاف فیما تضمنّه الکشّاف من الاعتزال؛ |
ابن مُنَیر، ابوالعباس ناصرالدین احمد بن محمد بن منصور بن قاسم بن مختار جُذامى جَروی (3 ذیقعده 620 - اول ربیع‌الاول 683ق/28 نوامبر 1223- 18 مه 1284م)، فقیه مالکى، مفسر، خطیب و قاضى اسکندریه.
ولادت، تحصیلات، اجازه افتا
وی در اسکندریه زاده شد و همانجا نزد پدر خود و ابوبحر عبدالوهاب ابن رواج و یوسف ابن مخیلى حدیث فراگرفت. او به فراگیری علوم دیگر نیز علاقه داشت، چنانکه در فقه مختصر ابن حاجب را آموخت و بعدها با مؤلف آن دیدار داشت و از وی اجازه افتا گرفت.
شخصیت علمى، تدریس، شاگردان
او در رشته‌های گوناگون از فقه و اصول، علوم قرآنى و ادبیات عرب مهارت داشته و شخصیت علمى و اجتماعى وی مورد ستایش مؤلفان قرار گرفته است.
ابن منیر در مدارس متعددی از جمله در جامع جیوشى تدریس کرد، ولى در منابع، از شاگردان وی تنها شمار اندکى چون ابن راشد قفصى و ابوحیان نام برده شده‌اند. ابن قرمس نیز به گفته خویش مشیخه ابن منیر را استخراج نموده و نزد خود وی قرائت کرده است.
مناصب
ابن منیر در دوران زندگى خود مناصب مختلفى داشته، چنانکه مدتى تصدی «دیوان نظر» را به عهده داشت و در 651ق به نیابت از قاضى ابن تنسى به قضا پرداخت. در 652ق مستقلاً به این مقام منصوب شد و در ضمن عهده‌دار مقام خطابه نیز گردید. اما در 680ق بر اثر سعایت جمعى از دشمنانش نزد سلطان از این مقام برکنار شد. وی پس از برکناری به قاهره رفت و نزد امیر علم‌الدین شجاعى و سلطان قلاوون صالحى از خود دفاع کرد و بار دیگر به قضای اسکندریه منصوب شد، ولى دیری نپایید که مجدداً معزول گردید.
وفات
ابن منیر در 63 سالگى در اسکندریه درگذشت و در مقبره پدرش در جامع غربى به خاک سپرده شد. مسجدی که وی در آن مدفون شده، هم اکنون باقى است و به جامع المنیر معروف است.
آثار
ابن منیر دارای آثار متعددی بوده که از آن میان تنها:
1-الاتصاف فیما تضمنّه الکشّاف من الاعتزال،
بارها از جمله در 1966م در حاشیه الکشاف زمخشری در قاهره به چاپ رسیده است.
ابن منیر این کتاب را در عنفوان جوانى نوشته و کسانى چون عزالدین ابن عبدالسلام و شمس‌الدین خسروشاهى بر آن تقریظ نوشته‌اند.
دو اثر وی نیز به صورت خطى موجود است:
1.البحر الکبیر فى نخب التفسیر،
در تفسیر قرآن که نسخه‌هایى از آن در کتابخانه گوتا و دارالکتب مصر موجود است؛
2.تحریر التنزیه و تحذیر التشبیه،
در مبحث صفات الهى که نسخه‌هایى از آن در برلین و در حلب یافت مى‌شود.
گویا خطب ابن منیر در دیوانى گردآمده بود.
برخى از اشعار او نیز در منابع نقل شده است. [۱].
پانویس
- ↑ علوم قرآنى و حدیث، بخش فقه، ج4، ص711-710
منابع مقاله
علوم قرآنى و حدیث، بخش فقه، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.