ذخيرة الدارين فيما يتعلق بسيدنا الحسين عليه‌السلام
| ذخيرة الدارين فيما يتعلق بسيدنا الحسين عليه‌السلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسینی حائری شیرازی، عبدالمجید بن محمدرضا (نویسنده)
طباطبایی، سید عبدالحسین (تقریظ) نقدی، جعفر (تقریظ) اردوبادی، محمدعلی (تقریظ) بازی، علی (تقریظ) |
| ناشر | مطبعة المرتضویة |
| مکان نشر | نجف |
| سال نشر | 1345 |
| چاپ | اول |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | BP 41/4 /ح5ذ3 |
ذَخیرةُ الدّارین فیما یَتَعَلّقُ بسیّدنا الحُسَیْن علیه‌السلام تألیف عبدالمجید حسینی حائری شیرازی، تقریظ سید عبدالحسین طباطبائی و جعفر نقدی و محمدعلی غروی اوردبای [اردوبادی] نجفی و علی بازی؛ دورۀ کامل این کتاب سه جلد است و عنوان آن، چنانکه نویسنده در آغاز و پایان کتاب گفته (ص٢ و ٢٨٧)، ذخيرة الدّارين فيما يتعلّق بمصائب الحسين واصحابه عليهم‌السّلام است.
با اين وصف، در صفحۀ عنوان كتاب، ذخيرة الدارين فيما يتعلّق بسيدنا الحسين علیه‌السلام درج گردیده و در کتاب‌شناسیها نيز با عنوانهاى مشابهى ياد شده كه غلط است. جلد دوم و سوم کتاب تاکنون چاپ نشده و جلد اوّل چاپ سنگی شده و تاریخ پايان تأليف اين جلد محرّم 1345 است.
نویسنده در آغاز کتاب گفته است: آنچه مرا به نگارش این مقتل برانگیخت، این است که نگریستم در برخی از مقتلها اطناب و غثّ و سمین است و برخی دیگر چنان مختصر است که خالی از مطالب صحیح است. پس به نگارش اين مقتل پرداختم و آن را جامع جميع مطالب و خالى از اساطير ساختم. (ص٢).
جلد اوّل اين كتاب شامل مقدّمه و ده مجلس و خاتمه است.
در مقدّمه از منابع کتاب یاد شده که مشتمل بر بيش از صد كتاب و نشانۀ تتبّع گستردۀ نويسنده است. البتّه در منابع از مقتل ابومخنف و المنتخب فخرالّدين طريحى و نورالعين فى مشهدالحسين از اسفرايينى ياد شده كه در اعتبار هر سه بحث است. همچنين از كتاب ابصارالعين فى انصار الحسین نام برده شده که اندکی پیش از چاپ این کتاب منتشر گردیده بود.
مجلس اوّل كتاب دربارۀ دعوت معاويه از مردم براى بيعت با يزيد است.
مجلس دوم در شرح حال عمرو بن حمق و حجر بن كندى و يارانش است.
در مجلس سوم از نيرنگ معاويه براى ازدواج يزيد و اُرينب وعلّت دشمنى يزيد با امام حسین(ع) سخن رفته است.
مجلس چهارم در بیان نسب معاویه و یزید و عبیدالله و عمرو عاص و عمر بن سعد و شمر و مانند اینهاست. در این مجلس از مسائل دیگر، مانند علل صلح امام حسن(ع) و قيام امام حسين(ع)، سخن رفته است.
در مجلس پنجم از ظلم عبیدالله بن زیاد به اصحاب اميرالمؤمنین(ع) پیش از رفتن امام حسين(ع) به عراق سخن رفته است. شهادت میثم تمّار و رشید هجری و دیگران موضوع بحث اين مجلس است.
در مجلس ششم به كفر قاتلان امام حسين(ع) و در مجلس هفتم به فضيلت شهيدان قيام آن حضرت پرداخته شده است.
مجلس هشتم و نهم و دهم در شرح حال شهيدان است و مهمتر و مفصّل‌تر از مجلسهاى ديگر و شامل نيمى از كتاب است. در مجلس هشتم، نخست به شرح حال شهدای بنی‌هاشم كه نامشان در زيارت ناحيه آمده و سپس به شرح حال آن دسته که نامشان در زیارت فوق نيامده، پرداخته شده است.
مجلس نهم در شرح حال آن دسته از اصحاب امام حسين است كه در روز عاشورا شهيد شدند و نامشان در زيارت ناحيه آمده است. مجلس دهم به شرح حال آن دسته از اصحاب امام حسین(ع) اختصاص دارد که در روز عاشورا شهید شدند و نامشان در زيارت ناحيه نيامده است. و سرانجام در خاتمۀ كتاب به شرح حال هشت شهيد پرداخته شده که پیش از رسیدن امام حسین به کربلا در کوفه شهید شدند.
در كتاب حاضر شرح حال بيش از صد و سى شهيد آمده است. يكى از فايده‌هاى جنبى كتاب مباحثى است تحت عنوان «توضيح» كه در آن معنى برخى از واژه‌هاى غريب و چگونگى تلفّظ آنها آمده است. احتمالاً نويسنده در طرح اين مباحث به سماوى در كتاب ابصار العين فى انصار الحسين اقتدا كرده است.
گفتنى است واعظ تبريزى خيابانى در كتاب وقايع الايام فى تتمّة محرم‌الحرام(ج٢، ص ٢١٥)، و قاضى طباطبائى در كتاب تحقيق دربارۀ اوّل أربعين. .. (ص 658 -659)، كتاب فوق و نويسنده‌اش را ستوده‌اند.[۱]
پانويس
- ↑ اسفندیاری، محمد، ص151-152
منابع مقاله
اسفندیاری، محمد؛ کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع) به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعه، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، زمستان 1380