نسف‌آقا، وجیه‌الدین

نسف آقا، وجیه الدین

وجیه‌الدین نسف آقا شانی تَکَلّو (953- 1023ق) از شاعران پارسی‌گوی ایرانی سده‌های دهم و یازدهم قمری و هم‌عصر با شاه عباس اولی صفوی است.

نام

نامش نسف آقا بود و به القاب وجیه‌الدین و نفیس‌الدین، خوانده شده است. تخلصش شانی و اصل وی از طایفه تکلو است.

زادگاه

زادگاه وی به درستی دانسته نیست. شاه حسین بن غیاث‌الدین محمد، زادگاهش را هرات و محل نشو و نمای او را ری ذکر کرده است. در منابع متأخر، زادگاهش را تهران نوشته‌اند.

ولادت

در هیچ‌یک از تذکره‌ها، به تاریخ تولد او اشاره نشده، اما با توجه به سال مرگش (1023ق) و اینکه به نشته اوحدی بلیانی، در آن هنگام هفتاد سال داشته است، حدود 953ق را سال تولدش می‌توان دانست.

سفرها

از آغاز زندگی وی اطلاعی در دست نیست. او بیشتر عمر خود را در ری و پاره‌ای از آن را در همدان گذراند. البته در یکی از قصایدش، به سفرش به هرات اشاره کرده است. فصیحی هروی نیز در قطعه‌ای در ستایش شانی، از سفر وی به هرات خبر داده است. تقی‌الدین اوحدی بلیانی هم از سفر وی به بغداد در عهد شاه طهماست سخن گفته است.

شانی به‌واسطه مثنوی‌ای در منقبت امام علی(ع) که در 1004ق در قزوین در حضور شاه عباس اول خواند و به نظر شاه خوش آمد، به شهرت رسید. وی به همین مناسبت، هم‌وزن خویش از شاه، سکه طلا دریافت کرد. شانی پس از دریافت این جایزه، دیگر مورد اعتنای شاه نبود و ناامید از همراهی و ندیمی وی، به اصفهان رفت و قرض‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود را ادا و ازدواج کرد. در 1002ق به سفر حج و در 1004 به یزد رفت.

وفات

شانی در اواخر عمر، مجاور حرم امام رضا(ع) شد و تا زمان مرگ، بیست تومان مقرری دریافت می‌کرد. وی در سال 1023ق، درگذشت.

شعر

شانی شاعری اهل مهاجات و مباحثه و مناظره بود و با شاعرانی چون صیقلی بروجردی، تقی‌الدین اوحدی، ملک قمی و زمانی یزدی، مباحثه ومناقشه داشت.

مذهب

شانی مانند معاصرانش به تشیع اعتقاد بسیار و حتی تعصب داشت و قصاید بسیاری در نعت پیامبر(ص) و منقبت امامان(ع) سرود.

منابع مقاله

ایمانی، بهروز، «دائرة المعارف بزرگ اسلامی»، جلد 26، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1712075

وابسته‌ها

دیوان شانی تکلو