دیوان حکیم نجمالدین محمد فکلی شروانی
دیوان حکیم نجمالدین محمد فکلی شروانی، مجموعه اشعار نجمالدین محمد فلکی شروانی (متوفی 577ق) است که به اهتمام و تصحیح سید محمد طاهری (شهاب) (1295-1350ش)، منتشر شده است.
| دیوان حکیم نجم الدین محمد فلکی شروانی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فلکی شروانی، نجمالدین محمد (نويسنده) طاهری شهاب، محمد (مصحح) |
| سال نشر | 1345ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 6ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دیوان فلکی، شامل قصاید، ترکیب‌بند، غزلیات و رباعیات اوست. وی به زبان عربی و ادبیات آن تبحر داشته و در دیوانش، ابیات عربی کم‌وبیش به‌چشم می‌خورد که احاطه او را در این قسمت، مدلل می‌دارد و حتی او خویش را در ادبیات عرب و در سخن عربی، سوم ابوتمام و ابونواس شمرده است[۱].
وی یکی از شاعران مهم و بنیانگذار سبک آذربایجان است که قبل از خاقانی و نظامی و مجیر، به سرودن شعر پرداخته و بیشتر ویژگی‌های سبک آذربایجان در شعر او مشهود است و می‌توان گفت او اولین شاعری است که بیشترین خصایص سبک آذربایجان در شعر او دیده می‌شود که به بعضی از ویژگی‌ها و نوآوری‌های ادبی و لغوی که خاص شعر اوست و می‌تواند در سبک‌شناسی شعر فارسی، مورد توجه قرار گیرد، به اختصار اشاره می‌شود:
- تجدید مطلع: فلکی در قصایدی که تجدید مطلع کرده، در بیت قبل از مطلع ثانی، مطلع دوم را با نام غزل بیان کرده و موضوع آن را به عاشقانه و در توصیف زیبایی‌های صوری معشوق که همان ممدوح است، تغییر داده است همچون ابیات زیر از چند قصیده که قبل از تجدید مطلع سروده است:
| وقت خوشست خوش بود، در این پی این ثنای خوش | خوش غزلی که درخورد، صورت حسب حال را | |
| کرده آرایش عروس نظم من مشاطه‌وار | این غزل بر وی به وجه امتحان آراسته[۲] |
- آوردن قافیه و ردیف‌های مشکل: فلکی با آن که نسبت به معاصرانش اشعاری روان و دور از اغلاق و پیچیدگی سروده است، با وجود این، به مقتضای سلیقه ادبی روزگار خود، از التزام قافیه و ردیف‌های مشکل، خودداری نکرده است[۳].
- استعمال اماکن نامشهور در شعر همراه با بعضی ویژگی‌های آن منطقه که جز فلکی دیگران یادی از آن نکرده‌اند، همچون لزگ و بولاس و برطاس در ابیات زیر:
| کنون که خلایق همی برون آیند | ز قاقم و خز و دله سمور برطاسی[۴] |
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- حاکمی، اسماعیل ؛ صیادی، حسینقلی، «بررسی برخی عناصر سبکی در شعر فلکی شروانی»، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، زمستان 1390، شماره 14.