العلم بين يدي العالم و المتعلم
| العلم بين يدي العالم و المتعلم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | یاسین، جاسم بن محمد بن مهلهل (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسه الکلمه للنشر والتوزیع |
| مکان نشر | کویت |
| سال نشر | 1417 ق/ 1996 م |
| چاپ | پنجم |
| کد کنگره | |
العلم بين يدي العالم و المتعلم تألیف جاسم بن محمد بن مهلهل یاسین؛ در این اثر تلاش شده است با استفاده از میراث مکتوب اخلاقى و تربیتى در اسلام و گاه برخى از آثار نونوشت، شمارى از اخلاق و آداب تعلیم و تعلم پیش‌رو نهاده شود. بحث‌هاى این اثر را کمابیش با همین بیان در کتاب‌هایى چون: جامع بیان العلم و فضله اثر ابن عبدالبر، تعلیم المتعلم طریق التعلم اثر زرنوجى، جلد نخست احیاء علوم الدین اثر غزالى، اخلاق العلماء اثر آجرى، تذکره السامع والمتکلم فى ادب العالم المتعلم اثر ابن‌جماعه، تقیید العلم اثر خطیب بغدادى، منیه المرید فى ادب المفید والمستفید اثر شهید ثانى هم مى‌توان یافت.
پدیدآورنده، سخن را با اشاره به جایگاه علم در اسلام و یادکرد استفاده از علم و راه‌هاى آن آغاز کرده، آنگاه به عوامل و روش‌هاى کسب دانش پرداخته و از موارد ذیل گفته است: خواندن، سیر و سیاحت در زمین، کنار نهادن آزرم در راه حصول علم، پرسش، استفاده از زمان و مکان مناسب، شناخت قوانین یادگیرى (شدت، تنظیم، تقارب، تکرار)، استفاده از وقت به‌ویژه در ایام جوانى، بحث و مناظره، اعتماد به نفس.
مطلب بعدى، اشارتى است به شروط و غایات علم. پس از آن از آداب و اخلاق عالم (معلم) و متعلم سخن رفته است. نگارنده براى بازشکافت این آداب، نخست از آداب رفتار عالم نسبت به خود، آداب رفتار عالم با دیگران، آداب و اخلاق او در تدریس، آداب و اخلاق علم‌آموزى عالم سخن گفته است؛ سپس به آداب و اخلاق شاگرد روى آورده است و از آداب و اخلاق شاگرد در مقام تحصیل علم، آداب و اخلاق او نسبت به معلم، آداب و اخلاق شاگرد نسبت به شیخ پرداخته است.
نویسنده در ادامه بحث، به گونه‌هایى از بزرگداشت اصل علم و عالمان اشاره کرده است و پس از آن در فرازى با عنوان عالمان سرزمین من، به شرح‌حال کوتاه و زندگى و فعالیت‌هاى علمى و آثار هفده تن از عالمان بنام کویت پرداخته است.
- مطالعه منابع ذیل نیز پیشنهاد مى‌شود:
سید کاظم ارفع، منش طلبگى (چاپ دوم: تهران، فیض کاشانى، 1375)؛ ابوالفضل فخرالاسلام (وفا)، جایگاه و رسالت معلم از دیدگاه امام خمینى (چاپ اول: قم، دارالاعتصام، 1417 ق)؛ على محى‌الدین قره‌داغى، آداب المتعلم والمعلم (قاهره، دارالاعتصام، [بى‌تا]).[۱]
پانویس
- ↑ رفیعی، بهروز، ص255-256
منابع مقاله
رفیعی، بهروز، کتاب‌شناسی تعلیم و تربیت در اسلام، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، قم، یکم، 1390ش.