ابن ازرق، نافع بن ازرق
نافع بن ازرق بن قیس حروی (متوفای 65ق)، رئیس ازارقه و از بزرگان خوارج است.
| اب‍ن‌ازرق، نافع بن ازرق | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | نافع بن ازرق بن قیس حروی |
| نام پدر | ازرق |
| رحلت | جمادی‌الآخر سال 65ق |
| منصب | رئیس ازارقه و از بزرگان خوارج |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | عبدالله بن عباس |
| برخی آثار | |
اصل و نسب
نافع بن ازرق اهل بصره، ولی پدرش ازرق، برده‌ای رومی و آهنگر بود[۱].
تحصیلات
بعد از گذران دوره کودکی به یادگیری علوم دینی پرداخت و از صحابه پیامبر(ص) استفاده نمود[۲].
او در ابتدا از شاگردان و اصحاب عبدالله بن عباس بود و از محضر او بهره‌مند می‌شد و از مباحثات او با ابن عباس، مطالبی نیز نقل گردیده است. اهم این مباحث، در باب قرآن و تفسیر و لغت بوده که برخی از این بحث‌ها به دست ما رسیده است.
بعد از مدتی خود دارای تفکرات مختص به خود شد و یارانی را نیز به دور خود جمع نمود. اولین قیامی که او در آن شرکت داشت، قیام عبدالله بن زبیر علیه شامیان، در دوران خلافت یزید بن معاویه بود؛ به این صورت که پس از آگاهی از کار عبدالله بن زبیر، با یارانش به مکه رفت[۳]
و به‌همراه ابن زبیر با سپاه شام جنگ کردند. بعد از جنگ به دلیل اختلاف اعتقادی درباره عثمان، از ابن زبیر جدا شد و با سپاهیانش به بصره رفت[۴] و سپاه بزرگی ترتیب داد و به دلیل اینکه رئیسشان نافع بن ازرق بود، به ازارقه معروف شدند. کار آنان در سال هشتاد بالا گرفت. نافع در ابتدا با چهل نفر، دست به قیام زد که در ادامه بر سپاه او افزوده شد.
با ایجاد سپاه و یافتن قدرت، به‌سوی ایران حرکت کرد و اهواز را به تصرف در آورد و در آنجا خراج برقرار کرد و ادعای خلافت نمود و خود را امیرالمؤمنین لقب داد و در مدتی کوتاه بر مناطق فارس و کرمان نیز دست پیدا کرد و کشتار زیادی نمود[۵].
وفات
وی سرانجام در جمادی‌الآخر سال 65ق کشته شد[۶].
پانویس
منابع مقاله
- فکرت، محمدعاصف، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج3، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۸
- پایگاه پژوهه