مختصر البصائر
| نام کتاب | مختصر البصائر |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | بصائر الدرجات. تلخیص |
| پدیدآورندگان | مظفر، مشتاق (مصحح)
حلی، حسن بن سلیمان (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 128/7 /الف5 ب6013 |
| موضوع | احادیث شیعه - قرن 3ق. |
| ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1421 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1598AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«مختصر البصائر»، به زبان عربى، تأليف حسن بن سليمان حلى، عالم شيعى قرن هشتم، گزيده و مختصرى از كتاب«بصائر الدرجات» سعد بن عبد الله اشعرى قمى، عالم شيعى قرن سوم هجرى است و ارتباطى به كتاب«بصائر الدرجات» صفار ندارد.
موضوع كتاب، رواياتى در باره مناقب و ويژگى‌هاى ائمه و شناخت آنان است. اصل كتاب اشعرى اكنون موجود نيست، ولى اثر هم‌نام آن؛ يعنى«بصائر الدرجات» محمد بن حسن صفار قمى، معاصر اشعرى وجود دارد كه اتفاقا مباحث آن كاملا به آنچه در«مختصر البصائر» آمده شبيه است.
به همين دليل، افندى در«رياض العلماء» احتمال داده است كه اصل«بصائر الدرجات» از صفار بوده كه اشعرى آن را تلخيص كرده و حسن بن سليمان بار ديگر آن را تلخيص نموده است.
ليكن چنين نظريه‌اى با توجه به شهرت كتاب«بصائر الدرجات» از اشعرى و ذكر آن در منابع فهرستى، پذيرفته نشده، اما احتمال جدى ديگرى هست كه هم اشعرى و هم صفار، كتاب«بصائر الدرجات» را از نسخه اصل ديگرى گرفته‌اند و به همين دليل مطالب و حتى اسناد آن دو به يك‌ديگر بسيار نزديك و مشابه است.
بخشى از آنچه در«مختصر البصائر» آمده، افزوده‌هاى مؤلف آن، حسن بن سليمان حلى است كه البته وى، در ابتداى باب، تذكر داده است كه آنها را از طريق ديگرى غير از اشعرى نقل كرده است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر 580 روايت در قالب 9 باب و 6 عنوان كلى«احاديث...» و«تتمه...» است و سلسله اسناد همه روايات ذكر شده است.
گزارش محتوا
پاره‌اى از مطالب مطرح شده در كتاب:
رجعت و كسانى كه رجوع خواهند كرد، نشانه‌هاى مؤمن، رجال اعراف، فضيلت ائمه و آياتى از قرآن در مورد آنها، تسليم در برابر آنچه پيامبر و ائمه فرموده‌اند، نامه امام صادق(ع) به مفضل بن عمر، صفات پيامبر و ائمه و فضيلت‌هايى كه خداوند به آنها عطا فرموده است، كسى كه به رد و انكار سخنان پيامبر و ائمه بپردازد، كنمان حديث و افشاى آن، قضاء و قدر و...
وضعيت كتاب
جناب مشتاق المظفر، كار تحقيق اين اثر را به انجام رسانده است. وى، نسخه‌هاى متعدد را با هم مقايسه نموده و در اين ميان گاهى نسخ مختلف را با هم تلفيق نموده، آيات و احاديث را از منابع مربوطه استخراج كرده، برخى از كلمات مبهم و پاره‌اى از مسائل عقيدتى و تاريخى را شرح داده و...
فهرست آيات، فهرست روايات و فهرست محتويات در پايان كتاب ذكر شده است.