أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي‌سعيد (امیرکبیر)
| أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي سعيد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محمد بن منور (نویسنده) صفا، ذبیح‌الله (گردآورنده) |
| ناشر | امير کبير |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1361ش. |
| چاپ | پنجم |
| موضوع | ابو سعيد ابو الخير، 357 - 440ق.
تصوف نثر فارسي - قرن 6ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2م3 / 278/8 BP |
أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي‌سعيد، اثر محمد بن منور میهنی نوه ابوسعید ابوالخیر، پیرامون احوال و اخبار و اقوال و کرامات جد خویش است که آنها را از مجموعه روایات و اطلاعاتی که در این‌باره داشته، گرد آورده است.
این کتاب از امهات کتب ادبی فارسی و از جمله آثار استادانه زبان ماست. روانی انشا و انسجام عبارات و رعایت تام و تمام موازین فصاحت و بلاغت در این کتاب به‌حد اعلای خود رسیده است و باآنکه کتاب در نیمه دوم قرن ششم، یعنی در دوره استیلای سبک مصنوع نثر فارسی نگارش یافته، به‌هیچ‌روی اثری از آثار تصنع، به‌جز در مقدمه آن، مشهود نیست.
کوتاهی جمله‌ها و تمامی آنها و به‌کار رفتن کلمات و ترکیبات اصیل پارسی در همه جای این کتاب به چشم می‌آید و سرگذشت‌ها و وقایع با چنان مهارت حکایت شده است که گیرندگی خاص آنها خواننده را همواره مجذوب نگاه می‌دارد.
کلمات و ترکیبات عربی، مگر در مقدمه کتاب، بسیار کم و از مقوله کلمات و ترکیبات رایج زبان فارسی است[۱].
چنان‌که در متن کتاب مشاهده می‌شود، «أسرار التوحيد» بر سه باب تقسیم شده است: باب اول، در ابتدای حالت شیخ ابوسعید و باب دوم، در وسط حالت و باب سوم در انتهای حالت او و در هر سه باب، خاصه در باب دوم کتاب، بسیاری از اقوال ابوسعید و اشعاری که بر زبان او رفته بود، نقل شده است. اهمیت این قسمت‌های اخیر و همچنین آنچه از نامه‌های شیخ در کتاب آمده، در آن است که نمونه‌های خوبی از زبان پارسی دری و نظم و نثر آن در ابتدای قرن پنجم به ما می‌دهد تا از لحاظ تحقیق در تاریخ تحول زبان و شعر و نثر پارسی مورد مطالعه قرار دهیم و نیز چون در سراسر کتاب از زندگی خصوصی مردمی از طبقات گوناگون در پایان قرن چهارم و آغاز قرن پنجم هجری، سخن رفته است، از باب مطالعه در تاریخ اجتماعی مشرق ایران در آن روزگار و همچنین از حیث تحقیق در تاریخ تصوف، نیز اثر سودمند ارزنده‌ای است[۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه ذبیح‌الله صفا.