شرف الطالب في أسنی المطالب
| شرف الطالب في أسني المطالب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن‌قنفذ، احمد بن حسن (نويسنده) قاضی، محمد بن یوسف (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب شرف الطالب فی اسنی المطالب |
| ناشر | شرکة نوابغ الفکر |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1430ق - 2009م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-977-6305-53-3 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2ش4 203 CT |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شرف الطالب فی اسنی المطالب تألیف احمد بن حسن قسنطینی مشهور به ابن خطیب یا ابن قنفذ (810-740ق) از جمله کتاب‌های شرح‌حال‌نویسی سرزمین اندلس است. نویسنده در این اثر وفیات صحابه، محدثین و مؤلفین تا سال 807ق را گردآورده است.
محقق در مقدمه به نهضت بزرگ فکری در قرن هشتم هجری در بلاد مغرب اسلامی اشاره کرده که تمامی علوم انسانی از فقه، حدیث، تفسیر، تاریخ، تصوف و شهرهای مهمی چون بونه، قسنطیه، بجایه و تلسمان را فراگرفته بود. از جمله بزرگان این نهضت ابن قنفذ بوده است. همچنین اشاره می‌کند که از ابن قنفذ بالغ بر سی اثر برجای مانده و اثر حاضر از آن جمله است[۱]
تاریخ وفیات صحابه و محدثین از جمله اموری بوده که اهل حدیث به جهت خوف از مدلسین و متقلبین بر حفظ آن اصرار داشته‌اند و ابن قنفذ آنچه را که از وفیات صحابه، علما، محدثین و مؤلفین توانسته در این اثر به شیوه‌ای نو گرد آورده است[۲]
کتاب مشتمل بر شرح‌حال و تراجم رجال تصوف و مالکیه در بلاد مغرب و اندلس که ابن قنفذ تا هنگام وفاتش به سال 739ق به روش مبسوط یا موجز نوشته است[۳] قابل توجه آنکه در این سال ابوالفتح بن منعه موصلی شافعی وفات یافته است،[۴] اما همان‌گونه که محقق اشاره کرده ابن قنفذ تا سال 810 زنده بوده است و شاهد آن هم ذکر وفیات تا سال 807ق است.
اولین شخصیتی که از وی یاد شده خدیجه کبری(س) است که سال قبل از هجرت وفات یافت[۵] پس از آن به نام دیگر صحابه و شخصیت‌ها به ترتیب سال اشاره شده است. نویسنده در سال چهلم هجری با لفظ «توفی» به رحلت علی بن ابی‌طالب(ع) در نزدیک شصت سالگی اشاره می‌کند و البته محقق اثر با «استشهد» این اشتباه نویسنده را اصلاح می‌کند[۶] محمد بن عبدالرحمن مراکشی ضریر آخرین شخصیتی است که نویسنده از او گزارش می‌دهد. او فقیه و اهل بونه و همشهری ابن قنفذ بوده و در انتهای سال 807 رحلت کرده است.[۷]
ابن قنفذ کتاب دیگری با عنوان «الوفیات» نوشته که ذیلی بر همین کتاب است.[۸]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- یوسفی اشکوری، حسن، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.