معجم المصطلحات البلاغية و تطورها
معجم المصطلحات البلاغية و تطورها، اثر احمد مطلوب، فرهنگ‌نامه اصطلاحات رايج در فن بلاغت است كه به زبان عربى نوشته شده و تدوين آن، در سال 1407ق / 1987م، به پايان رسيده است.
| معجم المصطلحات البلاغیة و تطورها | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مطلوب، احمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | عربی - عربی |
| ناشر | مکتبة لبنان ناشرون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 2000 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | زبان عربی - بدیع - اصطلاحها و تعبیرها زبان عربی - معانی و بیان - اصطلاحها و تعبیرها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJA 2028 /م6م6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نویسنده، علم بلاغت را مانند ساير علوم لغت عربى، در خدمت قرآن كريم دانسته و اين امر، انگيزه وى از تدوين اثر حاضر بوده است[۱]
ساختار
كتاب با مقدمه نویسنده آغاز و اصطلاحات به ترتيب حروف الفبا، از الف شروع و تا ياء ادامه يافته است.
اين فرهنگ‌نامه، شامل اصطلاحات و لغات مربوط به فصاحت، بلاغت، معانى، بيان و بديع مى‌باشد[۲]
نویسنده، در تدوين اين فرهنگ‌نامه، ساليان دراز و متمادى، زحمت كشيده است و از مصادر فراوانى استفاده نموده است[۳]
از جمله مصادرى كه نویسنده در نگارش اين اثر، از آن‌ها استفاده كرده است، عبارتند از: «الإتقان في علوم القرآن» جلال‌الدين سيوطى؛ «إحكام صنعة الكلام» محمد بن عبدالغفور كلاعى اشبيلى اندلسى؛ «أخبار البحتري» ابوبكر محمد بن يحيى الصولى؛ «الأدب الصغير» عبدالله بن مقفع؛ «أسرار البلاغة» عبدالقاهر الجرجانى؛ «الإشارة إلى الإيجاز في بعض انواع المجاز» عزالدين عبدالعزيز بن عبدالسلام؛ «البديع في نقد الشعر» اسامة بن منقذ؛ «بديع القرآن» ابن ابى‌الاصبع المصرى؛ «بديعيات الآثاری»؛ «البرهان في علوم القرآن» بدرالدين محمد بن عبدالله زركشى؛ «البرهان في وجوه البيان» ابوالحسين اسحاق بن ابراهيم بن سليمان بن وهب الكاتب؛ «الجامع الكبير في صناعة المنظوم من الكلام و المنثور» ضياءالدين ابن اثير و..[۴]
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن بررسى جايگاه علم بلاغت در ميان ساير علوم، به نكاتى پيرامون كتاب، اشاره شده است.
نویسنده، در مورد هر واژه، ابتدا معناى لغوى آن را بررسى نموده و سپس، به معناى اصطلاحى آن پرداخته و ضمن تعريف آن واژه، به آيات، روايات و اشعار عربى مربوط به آن واژه، اشاره كرده است.
اين فرهنگ‌نامه، دربردارنده حدودا هزار و صد اصطلاح مى‌باشد كه از جمله آن‌ها، مى‌توان به اصطلاحات زير اشاره نمود:
ائتلاف؛ ابداع؛ ابدال؛ ايهام؛ اتساع؛ اتكاء؛ اجازه؛ احاله؛ اختراع؛ اختلاس؛ بدل؛ بديع؛ بديعيات؛ برائة؛ براعة؛ براعة الاستهلال؛ بلاغة؛ بليغ؛ بيان؛ بسط؛ تأسيس؛ تأكيد؛ تأليف؛ تأنيس؛ تبديل؛ تبليغ؛ تبيين؛ تتبيع؛ تجاهل عارف؛ تجنيس؛ جامع؛ جحد؛ جمع؛ جناس و انواع مختلف آن و...
در پايان كتاب، به منابع و مراجعى كه براى اطلاعات بيشتر، مى‌توان بدان‌ها مراجعه نمود، اشاره شده است[۵]
وضعيت كتاب
فهرست موضوعات و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.