المناقب
| نام کتاب | المناقب |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | مناقب آل ابی طالب |
| پدیدآورندگان | آشتیانی، محمدحسین (مصحح)
ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی (نويسنده) رسولی، هاشم (مصحح) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 36 /الف2م8 |
| موضوع | آل ابو طالب
چهارده معصوم - فضایل چهارده معصوم - فضایل - احادیث چهارده معصوم - مدایح و مناقب شعر مذهبی عربی - مجموعه‌ها علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضایل محمد (ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - فضایل |
| ناشر | علامه |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 571 هـ.ش یا 588 هـ.ق یا 1192 م |
| کد اتوماسیون | 1566 |
معرفى اجمالى
«مناقب آل أبي‌طالب»، از ابن شهرآشوب مازندرانى، متوفاى 588ق است.
پيشينه تأليف
كتاب حاضر از جمله بيش از 90 كتابى است كه توسط علماى بزرگوار با عنوان مناقب نوشته شده و اينها علاوه بر صدها كتابى است كه با نام‌هاى ديگر و در همين موضوع تأليف شده است.
از جمله كسانى كه در مناقب پيامبر و اهل بيت آن حضرت(ع) قلم به دست گرفته‌اند، مى‌توان به نصر بن مزاحم، ابن بطريق حلى، طبرى، على بن ابراهيم قمى، خوارزمى، ابن شاذان، سيد رضى، محدث بحرانى و فيض كاشانى اشاره كرد.
تمام اين بزرگان كه نهايت تلاش خويش را نموده‌اند تا هرچه گسترده‌تر موضوعات را جمع‌آورى كنند، سراسر نوشته‌هايشان اظهار عجز نسبت به درك و بيان مقام و فضائل اهل‌بيت(ع) است.
ارزش كتاب
در بين حدود يك‌صد كتاب مناقب، كتاب ابن شهرآشوب را مى‌توان يكى از كتب برتر دانست كه همگان را به تحسين واداشته است.
ابن شهر آشوب از علماى قرن ششم هجرى است؛ قرنى كه دوران شكوفايى علم در بلاد اسلامى را به خود ديده است.
در اين دوران، كتابخانه‌ها رونق فراوان يافته و كتاب‌هاى بسيارى تأليف گشت. آمار كتاب‌هاى كتابخانه‌هاى بغداد و حله به صدها هزار نسخه مى‌رسيد كه در اختيار مؤلفان و دانشمندان قرار داشت و در تأليفات خود به نسخه‌هاى نفيسى كه در دست داشتند مراجعه مى‌كردند.
كتاب مناقب آل أبي‌طالب، نيز در چنين فضايى تأليف شد و در حدى از اعتبار قرار گرفت كه علماى شيعه و سنى به آن اعتماد كرده، روايات آن را بدون هيچ تشويش خاطرى نقل مى‌كنند.
تلخيص
كتاب شريف مناقب ابن شهرآشوب توسط ابوعبدالله، حسين بن جبير كه شاگرد شاگرد ابن شهرآشوب است تلخيص شده و با نام نخب المناقب لآل أبي‌طالب انتشار يافته است.
عناوين كتاب
كتاب حاضر در چهار جلد تنظيم شده كه از پيامبر اكرم(ص) و زندگى‌نامه و فضائل آن حضرت شروع شده و به امام حسن عسگرى(ع) ختم شده است.
فهرست مجلدات
جلد اول در احوالات پيامبر اسلام(ص) است، از جمله:بشارت به نبوت، ولادت، بعثت، جنگ‌ها و...
بحث امامت و شرايط امام و امامت ائمه دوازده‌گانه بحث بعدى كتاب است.
جلد دوم شامل مقامات و فضائل اميرالمؤمنين(ع) و كرامات و قضاوت‌هاى آن حضرت است و ظلم‌ها و مصيبت‌هاى وارده بر اهل‌بيت(ع) كه با ترتيب زمانى ذكر شده‌اند.
جلد سوم با احاديث پيامبر در جانشينى حضرت على(ع) آغاز مى‌شود.
فضائل معنوى و شجاعت‌هاى آن جناب و مقام او در قيامت نيز در چند فصل بيان شده و نكاتى مانند مساوات ايشان با همه انبيا(ع) و زندگى‌نامه و احوال آن حضرت به دنبال آن آمده است.
سپس فضائل و زندگى‌نامه صديقه كبرى حضرت زهرا(س) بيان شده و پايان بخش جلد سوم، بحث امامت فرزندان حضرت زهرا(س) است.
جلد چهارم، احوالات و فضائل و زندگى‌نامه بقيه ائمه تا امام يازدهم است و با پايان يافتن فصول مربوط به امام عسگرى(ع)، كتاب نيز به پايان مى‌رسد.
حجم كتاب
نسخه‌هاى خطى موجود كه كتابت بعضى از آنها به سال 777ق، مى‌رسد نيز همين مقدار هستند، اما آن‌چنان‌كه شيخ آقابزرگ تهرانى در «الذريعة» اشاره كرده حجم كتاب بسيار بيشتر بوده و تمام كتاب به دست ما نرسيده است.
از جمله شواهد ما بر اين مطلب آن است كه كتاب، زندگى‌نامه امام عصر(ع) را ندارد و مطلبى راجع به غيبت و نواب امام زمان بيان نشده است.
همچنين بعضى از مطالبى كه مصنف در كتاب‌هاى ديگر خود به مناقب ارجاع داده در چاپ‌هاى موجود يافت نمى‌شود.
چاپ
كار تصحيح و مقابله كتاب مناقب با نسخه‌هاى خطى به عهده شيخ محمدحسين دانش آشتيانى و سيد هاشم رسولى محلاتى بوده است.
در اين چاپ، مقدمه و فهرست خوبى در كتاب ديده نمى‌شود و در مجموع، چاپ كتاب با كيفيت متوسط صورت گرفته است.