العزلة «کتاب أدب و حکمة و موعظة»

    از ویکی‌نور
    العزلة «کتاب أدب و حکمة و موعظة»
    العزلة «کتاب أدب و حکمة و موعظة»
    پدیدآورانبستی خطابی، حمد بن محمد (نویسنده) سواس، ياسین محمد (محقق)
    ناشردار ابن کثير
    مکان نشرسوریه - دمشق لبنان - بیروت
    سال نشر1410ق. = 1990م.
    چاپچاپ دوم
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏خ6ع4 / 249 BP

    العزلة، کتاب أدب و حکمة و موعظة، نوشته ابوسلیمان حمد بن محمد خطابی بُستی(388ق – 319ق) محدث، فقیه، لغت‌شناس و شاعر شافعی مذهب قرن چهارم هجری است که با تحقیق و پاورقی‌های یاسین محمد سواس چاپ شده است. کتاب العُزلة یا الاعتصام بالعزلة خطابی نشان‌دهنده تمایلات صوفیانۀ وی است. وی در این کتاب به بحث برتری گوشه‌نشینی پرداخته است.[۱]خطابی به منتقدی که بر رسم گوشه‌نشینی ایرادهایی گرفته، تصریح روشنی نکرده است، اما کتاب وی یکی از کهن‌ترین دفاع‌ها از سنّت خانقاه و رباط‌نشینی صوفیه است.[۲]

    خطابی در این کتاب معنای عزلت را جستجو کرده و فضیلت و احکام آن را بیان کرده است. او در این اثر بر آن است تا مفهوم عزلت‌گزینی را با سنّت اسلامی هم‌ساز کند. وی عزلت را ترک سخن گزاف و کنار گذاردن امور غیرضروری می‌داند نه حضورنداشتن در جامعه و ترک حقوق و مددرسانی مردم و کارهایی از این دست.[۳]

    خطابی احتجاج‌های کسانی را که عزلت را نمی‌پذیرند می آورد. سپس آن را شرح و موضوع‌بندی کرده و تلاش می‌کند با آرامش و اعتدال، به نتیجه مطلوبش برسد. او به میانه‌روی میان عزلت از مردم و اختلاط با آنان باور دارد و عزلت را ویژۀ علمای عاقل دانسته و آن را برای نادانان آسیب زننده می‌انگارد. خطابی با جسارت، اخبار و داستان‌هایی را علیه برخی از اصحاب حدیث، قراء و متصوفه نسبت به رد ادعاهایشان در علم، زهد و ریاضت آورده است. وی در پایان کتاب -در باب صغیر- خلاصۀ رأیش را در بارۀ عزلت آورده است. العزلة کتابی تأثیرگذار بوده و در متون اخلاقی بکرّات از آن نقل قول شده است.[۴]

    پانویس

    1. ر.ک: بستی، ص 113-110
    2. ر.ک: بستی، ص 60-53
    3. ر.ک: بستی، ص 59-58
    4. ر.ک: باتلی، ص352 - 350

    منابع مقاله

    1. مقدمه کتاب
    2. متن کتاب.
    3. احمد باتلی، «الامام الخطابی و آثاره الحدیثیه و منهجه فیها»، ج۱، ص۳۵۰ـ۳۵۲، ریاض، ۱۴۲۶ه/۲۰۰۵م.

    وابسته‌ها