المحيط بلغات القرآن
| المحيط بلغات القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بيهقي، احمد بن علي (نویسنده) ملکوتي، علي (اهتمام) |
| ناشر | مکتبة آية الله العظمي المرعشي النجفي (ره) |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1425ق. = 1383ش. |
| چاپ | چاپ يکم |
| شابک | 964-8179-26-3 |
| موضوع | قرآن - واژه نامهها - فارسي
قرآن - صرف و نحو قرآن - علوم قرآني قرآن -- مسائل لغوي |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ب9م3 / 68 BP |
المحیط بلغات القرآن اثر ابوجعفر احمد بن علی بن محمد مقری بیهقی، معروف به بوجعفرک بیهقی (470 ـ 554ق)، کتابی است در تفسیر واژگان قرآن کریم که به زبان عربی و در قرن ششم هجری نوشته شده و به اهتمام سید علی ملکوتی به چاپ رسیده است.
موضوع کتاب را دو بخش: باب اسماء الحسنی و صفات خدا و فصل‌های هفتگانه: نام‌های فرشتگان، پیامبران و اولیاء و مکان‌ها؛ حروف مقطعه آغاز سوره‌ها؛ در آفرینش انسان؛ رنگ‌ها؛ نام‌های خویشاوندی و انساب؛ واژگان مربوط به پسران و دختران و صفت‌های متضاد تدوین شده است.
مولف ابتدا در برابر واژه‌ی قرآنی معادل فارسی آن را آورده و سپس جمع یا جمع‌های آن واژه را ذکر نموده است؛ آن گاه خصوصیت‌های صرفی، اشتقاقین نحوی و بلاغی را ذکر کرده است.
نویسنده در بسط موضوع، به آیات قرآنی استناد جسته و از اقوال مفسران، راویان، نحویان و لغویان، و گهگاه اشعار شاعران در تأیید و اثبات نظرات خود استفاده کرده است[۱].
کتاب درباره واژههای قرآنی و به تبع آن در باب بخشی از مشتقات آنها در زبان عربی و معادل آنها به زبان فارسی است. المحیط تنها فرهنگ عربی- فارسی قرآن نیست، بلکه تفسیر مفردات قرآن هم هست؛ زیرا توجه مؤلف تنها به معنی و مفهوم کلمهها معطوف نمیشود. مؤلف موضوع‌های متداول زمان خود را درباره علوم و فنون قرآن از همه جهات در نظر دارد و با بسط مطالب چون مفسّان، نه حوزه محدود لغویان، به شرح موضوع میپردازد و تا حق مفهوم را ادا نکند، دست باز نمیکشد... هر بخش از واژههای قرآن با فصلبندی خاص در جایگاه خود آمده است و تا جایی که این نسخه باارزش حفظ شده و به دست رسیده، دارای یک باب درباره اسماء و صفات پروردگار و هفت فصل است. با تأسّف قسمت‌هایی از کتاب از میان رفته است[۲].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- نظری، محمود «المحیط بلغات القرآن بوجعفرک بیهقی- نسخه متنی»، برگفته از سایت کتابخانه دیجیتال تبیان، جمعه 10 تیر 1401، به آدرس:
https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/213957/0