المصالح المرسلة

المصالح المرسلة
پدیدآوران	[[]] (نویسنده)
کد کنگره	‏

المصالح المرسلة، رساله‌ای است مختصر از محمد امین شنقیطی، که حاصل سخنرانی‌ وی در سال 1390ق، در دانشگاه اسلامی مدینه منوره است.

مصالح مرسله، از مصادری است که نزد بعضی از مذاهب اهل سنت برای استنباط احکام شرعی پذیرفته شده و شنقیطی معتقد است مصالح مرسله، مصلحتی است که برای اعتبار یا الغای آن، دلیل خاصی از شرع نیامده باشد.

از جمله نکات مهم در کتاب، بررسی نظر امام مالک درباره مصالح مرسله است. در بخشی از کتاب، به این موضوع اشاره شده است که امام مالک گفته است «من یک سوم امت را می‌کشم تا دو سوم باقی مانده اصلاح شود» اما شنقیطی می‌گوید: این قول غیر صحیح است، نه امام مالک آن را گفته است و نه هیچکدام از شاگردانش آن را از او نقل کرده‌اند و این که گفته می‌‍شود بنابر قول امام مالک، کتک زدن و شکنجه متهم به قتل و یا سرقت به خاطر مصلحت اقرار، جایز است، درست نیست.

از جمله مواردی که وی به عنوان نمونه برای مصالح مرسله ذکر کرده است، عبارتند از: تعیین شورای شش نفره از طرف عمر، خراب کردن خانه‌های اطراف مسجدالنبی به دستور عثمان به دلیل توسعه مسجد، خریداری منزل صفوان بن امیه و قرار دادن آن به عنوان زندان برای معاقبه مجرمین توسط عمر.

یکی از ویژگی‌های کتاب این است که نویسنده در آن، به بررسی آراء علمای مختلفی همچون ابن سبکی در «جمع الجوامع»، امام الحرمین، صاحب «ضیاء اللامع» و قاضی ابوبکر در حجیت یا عدم حجیت عمل به مصالح مرسله پرداخته است

نکته مهم قابل اشاره در کتاب، آن است که قوافی در «شرح المحصول» گفته است که اعتقاد به حجیت مصالح مرسله، از خصایص مذهب مالکی است اما شنقیطی آن را نپذیرفته و معقتد است تمام مذاهب به اقتضای مصلحت مرسله عمل می‌کنند، هرچند در کتاب های اصول بعضی مذاهب، مصالح مرسله را حجت و دلیل ندانسته‌اند.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.