شاپور تهرانی، ارجاسب بن خواجگی
ارجاسب بن خواجگی شاپور تهرانی (965-1028تا1030)، شاعر فارسی‌سرای شیعی مذهب نیمه‌ی دوم قرن دهم و نیمه اول قرن یازدهم.
ولادت
خواجه شرف‌الدین شاپور تهرانی رازی که در اصل ارجاسب نام داشته است، بنا به تصریح تذکره نویسان در 965 در تهران به دنیا آمد[۱].
| نام | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | خواجه خواجگی |
| متولد | 965ق |
| محل تولد | تهران |
| رحلت | 1028 تا 1030 |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE28366AUTHORCODE |
او به خاندانی منسوب است که اگر چه شغل اصلی آنها تجارت و زراعت بوده، اما غالب افراد این خاندان از اهل علم و ادب به شمار می‌آیند. قدیم‌ترین فرد این حاندان خواجه شیخ علی تهرانی است که در اواسط عهد تیموریان می‌زیست و از بزرگان شهر ری در عهد خود بود[۲] و خواجه ارجاسب معروف به امیدی تهرانی (متوفای 925ق)، نیز از فرزندان اوست.
به نظر می‌رسد پدر شاپور پسر لهراسب، برادر امیدی باشد. اخلاف لهراسب در هند با پادشاهان بابری پیوند داشتند و خانواده بزرگ و با نفوذی بودند.[۳]
تحصیلات
دوران کودکی و بخشی از جوانی شاپور در ری به تحصیل علوم و دانشهای رایج گذشت. پس از تکمیل مهارت در فصاحت و بلاغت، او قدم در عرصه‌ی شاعری گذاشت. تخلص اولیه او فریبی بود. پس از اولین سفرش به هند، با همین تخلص شعر می‌سرود و از آن پس، به «شاهپور یا شاپور» تغییر تخلص داد.
او دوبار به هند سفر کرد. نخستین بار در سال نخست سلطنت شاه‌عباس اول راهی هند شد. به نظر می‌رسد ناکامی شاعر در ورود به دربار شاه‌عباس صفوی او را متوجه هند کرده باشد تا به قول خود عزتی که در ایران برایش حاصل نشد، در هند به دست آورد. شاپور پس از اقامت هفت ساله در لاهور در 1003ق به ایران بازگشت. سفر دوم او در 1019ق به همراه هیئتی دولتی از جانب شاه‌عباس به دربار بود.
شاپور در 1025ق به ایران بازگشت و بنا به تصریخ فخرالزمانی قزوینی در 1027 برای حج‌گزاری به حجاز رفت.
از زندگی او از این زمان به بعد چندان اطلاعی در دست نیست[۴].
وفات
درباره‌ی تاریخ درگذشتش نیز اقوال متفاوتی وجود دارد.گوپاموی اواسط 1050ق و سامی 1048ق را ذکر می‌کنند، اما آنچه معلوم است وی تا 1028ق یعنی زمان تألیف تذکره‌ی میخانه در قید حیات بوده است. از این رو این گفته که او بین سالهای 1028 تا 1030ق درگذشته است صحیح‌تر به نظر می‌رسد، از محل آرامگاه وی نیز اطلاعی در دست نیست.[۵]
پانويس
منابع مقاله
شاپور تهرانی، دیوان شاپور تهرانی، تصحیح و تحقیق: دکتر یحیی کاردگر، انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، چاپ اول، تابستان 1382