حسن غزنوی، سید حسن بن محمد
| نام | سید حسن غزنوی |
|---|---|
| نامهای دیگر | مشهور به سید اشرف یا اشرف |
| نام پدر | محمد یا ناصر یا احمد |
| متولد | 548ق |
| محل تولد | |
| رحلت | 605ق |
| اساتید | محمد بن مسعود غزنوى |
| برخی آثار | دیوان سید حسن غزنوی ملقب به اشرف |
| کد مؤلف | AUTHORCODE18561AUTHORCODE |
سید حسن غزنوی (متوفی حدود 548 تا 605ق) مشهور به سید اشرف یا اشرف، شاعر پارسی‌گوی و واعظ قرن ششم، از شاگردان محمدبن مسعود غزنوى، صاحب دیوان سید حسن غزنوی
او در روزگار خود از سخنوران و شاعران نامى بود و در مقام وعظ جاذبه و نفوذ بسيار داشت. كرامات گوناگون و ماجراهاى اغراق‌آميزى نيز به او نسبت داده‌اند. معاصرانش او را، به احترام، سيد اشرف می ناميدند؛ از اين‌رو در كتابهاى تاريخى و تذكره‌ها، از او با عنوان سيد اشرف و سيد حسن غزنوى ياد شده است[۱].
كنيه او را، به اختلاف، ابومحمد و ابوعلى و نام پدرش را محمد، ناصر و احمد گفته‌اند.
تحصیلات
از عبارت بيهقى در «لباب الأنساب» برمی آيد كه در نيشابور با حسن غزنوى ملاقات كرده و از زبان خود او نام و نسبش را ابومحمد الحسن‌بن محمدالحسينى شنيده است[۲].او در علوم حكمى از بهترين شاگردان محمد بن مسعود غزنوى، اديب و رياضی دان قرن ششم، بود.
حكاياتى كه از زندگى حسن غزنوى به‌جامانده است، وقايع زندگى او را از 511 تا 555 در برمی گيرد. در 511، وى قصيده‌اى به مناسبت جلوس بهرامشاه‌بن مسعودبن ابراهيم سرود و از آن پس مورد لطف خاص بهرامشاه قرار گرفت. در آن زمان، حسن ساكن غزنين بود و به وعظ اشتغال داشت. ظاهراً كثرت هواداران او وحشت بهرامشاه را برانگيخت و او شاعر را تهديد كرد. سيد حسن از غزنين خارج شد و به حج خانه خدا و زيارت حرم پیامبر(ص) رفت، دورانى را در غربت گذراند و اشعار بسيارى در اشتياق بازگشت به وطن سرود. ظاهراً بين سال‌هاى 543 و 548 نيز تبعيد شد، چون وقايعى كه از زندگى او نقل شده است نشان می دهد قبل و بعد از اين سال‌ها در خراسان و مشرق ايران می‌زيسته است[۳].
وفات
سال مرگ او را، به اختلاف، از 548 تا 605 ذكر كرده‌اند. مدرس رضوى آن را بين 555 و 557 دانسته است. گفته‌اند كه مقبره‌اش در قريه آزادوار جوين است[۴].
آثار
ديوان او شامل قصيده، غزل، ترجيع‌بند، تركيب بند، قطعه و رباعى است. همه قصايد و ترجيعات و بخشى از غزل‌هايش مديحه است[۵].
پانویس
منابع مقاله
بهاری، مریم، «دانشنامه جهان اسلام»، مدخل: سید حسن غزنوی